dogu-turkistan-sempozyumu

تسېتىن سامدۇپ چوئېكياپا / ئوتتۇرا يول تهشهببۇسى – تىبهت مهسىلىسىنى ههل قىلىش ئۇسۇلىتىبهت خهلقى ئۈچۈن ههقىقىي ئاپتونومىيه ههققىدىكى ئهسكهرتىشتىبهت خهلقى ئۈچۈن ههقىقى ئاپتونومىيه ههققىدىكى ئهسكهرتىش ٢٠٠٨- يىلى٧- ئايدا دالاي لاما ئۆمىكى بىلهن خىتاي رەهبهرلىرى ئارىسىدا ئېلىپ بېرىلغانسۆهبهتلهرنىڭ ٧- قېتىملىق يىغىلىشىدا خىتاي هۆكۈمىتى تهرىپىدىن ئوتتۇرىغاقويۇلغان قاراشلارغا جاۋاب قايتۇرۇش ئۈچۈن تهييارلانغان.‏ ئهمما بېيجىڭنىڭ بۇئهسكهرتىشكه قارىتا ئىنكاسى ۋە ئاساسلىق پىكىرلىرى بۇ ئهسكهرتىش ئۈچۈنئوتتۇرىغا قويۇلغان رەسمىي تهكلىپلهرنىڭ روهىغا ئاساسلانغان بولماستىن،‏ بهلكىئىلگىرى ئاممىغا ئاشكارىلانغان،‏ شۇنداقلا پهرقلىق زامان ۋە ماكاندا ئوتتۇرىغاقويۇلغان تهكلىپلهرگه ئاساسلانغان.‏بۇ ئهسكهرتىش ئوچۇق - ئاشكارا هالدا دالاي لاما تىبهت خهلقى ئۈچۈن ئىزدىگهنههقىقىي ئاپتونومىيىنىڭ ئاساسىي قانۇن رامكىسى ۋە ئۇنىڭ ئاپتونومىيهتوغرىسىدىكى پرىنسىپلىرى ئىچىدە بولۇشى،‏ ئۇنىڭ سىرتىغا چىقماسلىقىكېرەكلىكىنى ئوتتۇرىغا قويىدۇ.‏بۇ ئهسكهرتىشتىكى تهكلىپلهر خىتاي خهلق قۇرۇلتىيىنىڭ ۋە خىتاي مهركىزىيهۆكۈمىتىنىڭ باشقا ئورگانلىرىنىڭ هوقۇقىنى هېچقانداق بىر شهكىلدە ئىنكارقىلمايدۇ.‏ ئهسكهرتىشته دېيىلگىنىدەك،‏ بۇ تهكلىپلهر خىتاي خهلق قۇرۇلتىيىۋە تىبهت ئاپتونوم رايونى هۆكۈمىتىنىمۇ ئۆز ئىچىگه ئالغان خىتاي مهركىزىيهۆكۈمىتى ۋە ئۇنىڭ ئورگانلىرى ئارىسىدىكى قاتلاملىق پهرقلهرگه پۈتۈنلهيهۆرمهت قىلىدۇ.‏بۇ ئهسكهرتىش خىتاي خهلق جۇمهۇرىيىتى ئاساسىي قانۇنىدا پۈتۈن تىبهتخهلقى ئۈچۈن يهر بېرىلگهن ئاز سانلىق مىللهتلهر ئۈچۈن مىللىي رايون ئاپتونومىيهبهلگىلىمىرىنى قانداق يولغا قويۇش مهسىلىسىنى مۇكهممهل بىر تىزىس بىلهنتهمىنلهيدۇ.‏بۇ ئهسكهرتىش يهتته قىسىمدىن تهركىپ تاپقان بولۇپ،‏ بىرىنچى قىسمىداقىسقىچه چۈشهنچه بېرىلگهن؛ ئىككىنچى قىسمىدا،‏ تىبهت مىللىتىنىڭ بىرپۈتۈنلىكى؛ ئۈچىنچى قىسمىدا،‏ تىبهتلىكلهرنىڭ ئارزۇ – ئۈمىدلىرى؛ تۆتىنچىقىسمىدا،‏ تىبهتلىكلهرنىڭ ئاساسلىق ئېهتىياجى،‏ بولۇپمۇ ئۆز - ئۆزىنى باشقۇرۇشئىرادىسى ئوتتۇرىغا قويۇلغان.‏ بۇ قىسىم تۆۋەندىكى ١١ ماددىنى ئۆز ئىچىگه ئالىدۇ:‏143