11.07.2015 Views

dogu-turkistan-sempozyumu

dogu-turkistan-sempozyumu

dogu-turkistan-sempozyumu

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

ئابدۇسسالام ئابدۇلغهنى / شهرقىي تۈركىستان - ئىقتىسادىي هاياتتىكى چهكلىمىلهر يوقسۇللۇق ۋە ئۇنىڭ ئىجتىمائىي تهسىرىسۇقاراقۇرۇم تاغلىرى شهرقىي تۈركىستاننىڭ تىبهت بىلهن بولغان چىگرىسىنىشهكىللهندۈرىدۇ.‏شهرقىي تۈركىستاننىڭ سۇ مهنبهسى ئىنتايىن مول بولۇپ،‏ يهر ئۈستى،‏ يهرئاستى سۇ زاپىسى،‏ قار - مۇزلاردىن شهكىللىنىدۇ.‏ ئاساسلىق دەريالاردىن شهرقىيتۈركىستاننىڭ جهنۇبىنى پۈتۈنلهي دېگۈدەك كېسىپ ئۆتىدىغان ۋە تهكلىماكانچۆلىگه سېڭىپ كېتىدىغان تارىم دەرياسى (٢١٣٧ كلومېتىر ئۇزۇنلۇقتا)؛ غهربتهقازاقىستاندىن ئېقىپ ئۆتۈپ بالقاش كۆلىگه قۇيۇلىدىغان ئىلى دەرياسى؛ شهرقىيتۈركىستاننىڭ غهربىي شىمالىدىن ئۆتۈپ شىمالىي مۇز ئوكيانغا قۇيۇلىدىغانئېرتىش دەرياسى؛ تهڭرى تاغلىرىنىڭ ئوتتۇرا قىسىملىرىدىن باشلىنىپ،‏ شهرققهقاراپ ئېقىپ باغراش كۆلىگه قۇيۇلىدىغان قاراشهههر دەرياسى،‏ ئهزەلدىن باغراشكۆلىدىن باشلىنىپ لوپنۇر كۆلىگه قۇيۇلۇپ كېلىۋاتقان بىراق هازىر لوپنۇر كۆلىگهيېتىپ بارالماستىن چۆلدە قۇرۇپ كېتىۋاتقان كۆنچى دەرياسى،‏ هازىر يهرلىككىشىلهرنىڭ ئاساسلىق كىرىم مهنبهسىگه ئايلانغان قىممهتلىك قاش تاشلىرىبىلهن تونۇلغان خوتهندىكى يۇرۇڭقاش دەرياسى.‏شهرقىي تۈركىستاننىڭ مول ئېنىرگىيه مهنبهلىرىكان بايلىقلىرىشهرقىي تۈركىستاندا ئالتۇن،‏ كۈمۈش،‏ ئۇران ۋە جهۋههر قاتارلىق ههر تۈرلۈك كانبايلىقلىرى بار.‏ خىتاينىڭ پۈتۈن كان بايلىقلىرىنىڭ ‏٪‏‎٨٣‎نى تهشكىل قىلىدىغان١٣٨ خىل كان بايلىقى بايقالغان بولۇپ،‏ ئېچىلغان ‎٤٠٠٠‎غا يېقىن كاننىڭ ئومۇمىيقىممىتى خىتاينىڭ مۆلچهرلىرىلىرىگه ئاساسلانغاندا،‏ بهش ترىليون ٢٨٠ مىليارديۈەندىن ئاشىدۇ.‏ بۇ كان بايلىقلىرى ئىچىدە،‏ ئازۇتلۇق تۇز ‏(نېترات)،‏ ۋېرمىكۇلىت‏(ئىسسىقلىق ساقلاش ئىقتىدارىغا ئىگه بىرخىل كان تېشى)،‏ چىرىمتال ‏(رەڭسىزياكى سۇس جىگهر رەڭلىك)‏ ۋە بور قاتارلىقلار پۈتۈن خىتاي بويىچه سۈپىتى ئهڭياخشى تۈرلهر هېسابلىنىدۇ.‏191

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!