dogu-turkistan-sempozyumu

هۆر شهرقىي تۈركىستان سۆهبهت يىغىنىئىككىنچى مهسىله،‏ پارچىلاش ئىستراتېگىيىسى:‏ ئهندىشه ۋە تهكلىپلهر١. دىنغا قارشى دۆلهتلىك ۋە خهلقئارالىق نازارەت ئاستىدا كۈرەش قىلىش٢. نوپۇس قۇرۇلما تهڭپۇڭلۇقى٣. ئىجتىمائى ئايرىمىچىلىق٤. تېرورلۇققا قارشى تۇرۇشبىرىنچى مهسىلهشهرقىي تۈركىستاننى ئىدارە قىلىش ئىستراتېگىيىسى:‏ دەۋالار ۋە ئېهتىياجلار١ شهرقىي تۈركىستاننىڭ تارىخىي ههقىقهتلهر بىلهن خىتاي دەۋالىرىنىڭئارىسىدىكى سالاهىيىتىخىتايلار ١٨٧٨ يىلى گېنىرال زو زۇڭتاڭنىڭ قوماندانلىقىدا تۈركىستاننىڭشهرقىي قىسمىنى بېسىۋالدى ۋە ئهسكىرىي هۆكۈمرانلىققا بويسۇندۇردى.‏ ئۇ يۇرتشۇ ۋاقىتقىچه خىتاي زېمىنىنىڭ بىر پارچىسى ئهمهس ئىدى.‏ لېكىن خىتايلارئۇ زېمىننى خىتاي زېمىنىغا رەسمىي قېتىۋېلىش ههققىدە ئىككىگه ئايرىلىپجىددىي تالاش تارتىش قىلغان بولۇپ،‏ بۇ تالاش تارتىش بىر قانچه يىل داۋام قىلدى.‏گهرچه كۆپچىلىكنىڭ پىكرى گېنىرال زو زۇڭتاڭنىڭ شهرقىي تۈركىستاننى خىتايزېمىنىغا قېتىۋېلىش تهكلىپىنى رەت قىلىشقا مايىل بولسىمۇ،‏ نهتىجىدە ئهسكىرىيهۆكۈمرانلىق ئهمهلدىن قالدۇرۇلۇپ،‏ ١٨٨٤ يىلى ١٨ نويابىردا خىتاي زېمىنىغارەسمىي تۈردە قېتىۋېلىندى.‏ خىتاي هۆكۈمىتى قىلغان ئهڭ قىزىق ئىش،‏ ئۇ يۇرتنى‏«شىنجاڭ»‏ دەپ ئاتاش بولدى.‏ چۈنكى ئۇ ئىسىم ئىككى سۆزدىن تهركىب تاپقانبولۇپ،‏ بىرىنچى سۆز ‏«شىن»‏ يهنى ‏”يېڭى“‏ دېگهن مهنىنى،‏ ئىككىنچى سۆز ‏«جاڭ»‏يهنى ‏”يۇرت،‏ رايون،‏ زېمىن“‏ دېگهن مهنىلهرنى ئىپادىلهيدۇ.‏ شۇ سهۋەبتىن شهرقىيتۈركىستاننى تهتقىق قىلغۇچى ئامېرىكىلىق داڭلىق ئالىملاردىن بىرى بولغانئوۋن لاتىمور Lattimore) (Own لۇغهت مۇتهخهسىسلىرى ۋە خىتاي ئالىملىرىنىڭياردىمىدە مهزكۇر ئىسىمنى تهرجىمه قىلىشتا ناهايىتى تىرىشچانلىق كۆرسهتكهنبولۇپ،‏ ئاخىرى ئۇ يۇرتقا بېرىلگهن خىتايچه ئىسىمنىڭ ‏«يېڭى يۇرت»‏ ياكى‏«يېڭى مۇستهملىكه Territory) «(New مهنىسىدە ئىكهنلىكىنى خۇلاسىلىگهنۋە ‏«شهرقىي تۈركىستان ئاسىيانىڭ مهركىزى Asia) «(Pivot Of ناملىق مهشهۇر60