dogu-turkistan-sempozyumu

tırılan olaylarda 300 Müslüman ölmüş, 10.000 Müslüman tutuklanmıştır. ArdındanKomünist Parti Genel Sekreteri Wang Lequan’ın 11.07.1997 tarihli SincanResmî Gazetesi’ndeki açıklamasına göre ülkede bu baskı ve tutuklama kampanyasıdevam etmiş ve Çinli makamlar 17.000 kişiyi tutuklayarak Halk KurtuluşOrdusu’na ait inşaat ve çalışma kamplarına göndermiştir. Aynı gazete 21.06.1997tarihli nüshasında da şu haberi vermiştir: “Çin makamları sadece Hoten vilayetininKarakaş kasabasında 133 camiyi yıkmış ve 105 İslami okulu kapatmıştır.”B) Uluslararası arenada Doğu TürkistanBaskıcı yasalar ve halkı sindirme faaliyetleri ile ilgili Çin hükümetinin uygulamalarıuluslararası araştırma merkezleri ve küresel insan hakları kuruluşlarınıngayretleri ile ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmalara bir örnek olarak, siyasi kalkınmave küresel güvenlik konularında bağımsız bir araştırmacı olan Dr. Paul GeorgeKanada Güvenlik İstihbarat Dairesi’nin yayınında yer alan (Bahar 1998; Sayı 73)“Sincan Eyaletinde İslam’ın Çilesi” başlıklı makalesinde şunları söylüyor: “Pekin,millî birlik ve istikrarı koruma adına, bütün Çin’de sistematik bir şekilde dinîfaaliyetleri kontrol altına almaya çalışmaktadır. Ancak Sincan bölgesinde İslam’ınönemli ölçüde yerel kimlik ve kültüre derinlemesine işlediği görülmektedir. Buyüzden Pekin, İslam’ı egemenliğine doğrudan bir tehdit saymakta, camileri vedinî okulları kendi yönetiminden hoşnut olmayanların bir araya geldikleri yerlerolarak görmektedir. Bu nedenle de zaman zaman din adamlarını tutuklayarakşiddetle cezalandırmaktadır.” 18Müslümanlara ve dinî yaşayışa karşı olan bu uygulamalar Çin resmî makamlarıtarafından inkâr ya da itiraf edilse de Doğu Türkistan’daki kanunlar bu şekildedüzenlendiğinden, bölgedeki insani durum değişmemektedir. Son dönemde sözkonusu kanunlar Doğu Türkistanlı araştırmacılar tarafından taranarak insan haklarıile ilgili uluslararası kuruluşlara gönderilmiştir. İlk kez uluslararası bir örgüt,İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch), Çin’in Doğu Türkistan’daUygurlara karşı yürürlüğe koyduğu gizli ve açık resmî kanunların ve Çin uygulamalarınındoğruluğunu araştırmak için Çinli bir insan hakları örgütü ile iş birliğikurabilmiş ve bölgedeki durumu resmî bir raporla belgelemiştir. 12 Nisan 2005tarihinde “Yıkıcı Darbeler: Sincan’da Uygurlara Karşı Dinî Baskılar” başlığıylayayımlanan 114 sayfalık raporda aşağıdaki kaynaklar esas alınmıştır:58