11.07.2015 Views

dogu-turkistan-sempozyumu

dogu-turkistan-sempozyumu

dogu-turkistan-sempozyumu

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

ئههمهد ئهمىن داغ ‏(تاغ)‏ / شهرقىي تۈركىستان مهسىلىسىنىڭ ههل قىلىنىشىدا تۈركىيه ۋە ئىسلام دۇنياسىئىشچى پارتىيىسى)گه بېرىلىۋاتقان خهلقئارالىق ياردەم ههققىدە تۈركىيهنىچۆچۈتۈپ قويماقچى بولدى.‏ ئهنقهرە هۆكۈمىتى خىتاي دۆلىتى بىلهن كۈنسېرىيۈكسىلىپ بېرىۋاتقان مۇناسىۋەتلىرى بىلهن ئوتتۇرا ئاسىيادا تۇرانىزم نوپۇزىشهكىللهندۈرۈش ئارىسىدا مۇۋازىنهت قۇرۇشقا تىرىشقان بولسىمۇ،‏ خىتاي بېسىمىتۈركىيهنىڭ مۇقهررەرسىزلىك مهزگىللىرىدە كۈچلۈك تهسىر پهيدا قىلدى.‏مهسىلهن،‏ ١٩٩٩ يىلى،‏ باش مېنىستىر مهسئۇد يىلماز دۆلهت خادىملىرىنىڭشهرقىي تۈركىستانغا مۇناسىۋەتلىك پائالىيهتلهرگه قاتنىشىشىنى چهكلهپلاقالماي،‏ سۇلتان ئههمهد مهيدانىدىكى ‏”ئىيسا يۈسۈپ ئالپتېكىن باغچىسى“نىڭئىسمىنى ئۆزگهرتتى ۋە تۈركىيهدە شهرقىي تۈركىستان بايرىقىنى كۆتۈرۈشنىپۈتۈنلهي چهكلىدى.‏ هازىرقى باش مېنىستىر رەجهپ تاييىب ئهردوغان ئۇ چاغلاردائىستانبۇلنىڭ شهههر باشلىقى بولۇش سۈپىتى بىلهن بۇ قارارغا قاتتىق نارازىلىقبىلدۈرگهن ۋە بۇ قارارنىڭ پهقهت ئۇيغۇرلارغىلا ئهمهس،‏ بهلكى پۈتۈن تۈرك دۇنياسىغاقىلىنغان خىيانهت ئىكهنلىكىنى ئېيتقانىدى.‏تۈركىيهنىڭ تاشقى سىياسهت ئههدىنامىلىرى خىتاي بىلهن كۈنسېرىيۈكسىلىۋاتقان تىجارىي ۋە سىياسىي مۇناسىۋەتلىرى سهۋەبىدىن شهرقىيتۈركىستان مهسىلىسىدە سهلبىي رول ئوينىدى.‏ شۇڭا،‏ ٢٠٠٠ يىللاردىن ئېتىبارەنيۈكسىلىشكه باشلىغان تۈركىيه خىتاي مۇناسىۋەتلىرى سهۋەبىدىن تۈركىيهنىڭشهرقىي تۈركىستان ههققىدىكى ئىجابىي پائالىيهتلىرى نىسبىي سهۋىيهگه چۈشۈپقالدى.‏ ٢٠٠٣ يىلى تۈركىيهدە هاكىمىيهت بېشىدىكى پارتىيهنىڭ ئالمىشىشى،‏تۈركىيه ئىچىدىلا ئهمهس،‏ سىرتىدىمۇ ئىجابىي تهسىر پهيدا قىلغاچقا،‏ شهرقىيتۈركىستان مهسىلىسى ههققىدىكى ئۈمىدلهر قايتىدىن جانلىنىشقا باشلىدى.‏يېڭى هاكىمىيهتنىڭ بۇرۇنقىسىدىن ئايرىپ تۇرىدىغان ئهڭ چوڭ پهرقشۇكى،‏ شهرقىي تۈركىستانلىقلار تۈركىيهدە بۇرۇنقىدىن ئهركىن پائالىيهت ئېلىپبارالايدىغان بولدى.‏ يېڭى هۆكۈمهت بۇرۇنقى چهكلىمىلهرنى سهل پهل ئهركىنقويۇپ بهرگهن بولسىمۇ،‏ مهسىلىنىڭ تۈپتىن ههل بولۇشى ئۈچۈن كۆرۈنهرلىكدەرىجىدە ئالغا ئىلگىرىلىيهلمىدى.‏ تۈركىيهنىڭ شهرقىي تۈركىستان مهسىلىسىدەئوينىيالايدىغان رولىنى خىتاي بىلهن بولغان مۇناسىۋەتلهردىن ئايرىپ قايرىغىلىبولمىغاچقا،‏ ئاۋۋال ئىككى دۆلهت ئارىسىدىكى مۇناسىۋەتلهردىن پايدىلىنىشمايىللىقى شهكىللهندى.‏ خىتاينى ئهڭ بولمىغاندا ئۇيغۇر خهلقىنىڭ تۇرمۇش231

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!