11.07.2015 Views

dogu-turkistan-sempozyumu

dogu-turkistan-sempozyumu

dogu-turkistan-sempozyumu

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

هۆر شهرقىي تۈركىستان سۆهبهت يىغىنىئازادلىق ئارمىيىسى تهرىپىدىن ئىشغال قىلىنغان بولۇپ،‏ خىتاي كوممۇنىستپارتىيىسىنىڭ رەهبىرى ماۋزېدوڭ بىلهن ستالىن ئارىسىدىكى تېلېگرافئالاقىلىرىدا ‏”ئىشغال“‏ كهلىمىسى ئوچۇق يېزىلغانىدى . 1 ستالىننىڭ شهرقىيتۈركىستاننى ئىشغال قىلماقچى بولغان خىتاي ئارمىيىسىگه ياردەم بېرىشىنىڭسهۋەبى،‏ ئامېرىكىنىڭ شهرقىي تۈركىستاندا ئىسلام دۆلىتى قۇرۇش پىلانىنىئهمهلگه ئاشۇرماسلىق ئىدى . 2قىزىل ئارمىيه ئۈرۈمچىگه كىرگهن كۈن (٢٠ ئۆكتهبىر)نىڭ ئهتىسى،‏ماۋزېدوڭ مهركىزىي هۆكۈمهت ئاخبارات ئىدارىسىنىڭ باشلىقى خۇ چياۋمۇغا بىرپارچه مهكتۇب يوللىغان بولۇپ،‏ مهكتۇبتا:‏ ‏”شهرقىي تۈركىستان ئىشغال قىلىندى“‏دېگهن ئىبارىنىڭ ئورنىغا:‏ ‏”كۆزلهنگهن جايغا يېتىپ بېرىلدى“‏ دېگهن ئىبارىنىڭئالماشتۇرۇلۇشى ههققىدە تهلىمات بهرگهنىدى . 3 بۇ ئىشغال ههقىقىتى ۋە بۇئىشغالىيهتنى قوبۇل قىلمىغان بىر قىسىم شهرقىي تۈركىستانلىق كىشىلهرنىڭمۇستهقىللىق ههرىكهتلىرى نهتىجىسىدە شهرقىي تۈركىستان مهسىلىسىئوتتۇرىغا چىقتى.‏ خىتاي هاكىمىيىتىنىڭ مهزكۇر رايونغا قاراتقان سىياسىتىنىئىزچىللاشتۇرالمىغىنىدەك،‏ شهرقىي تۈركىستان ئاپتونوم رايونى قانۇنىنىمۇتولۇق ئهمهلگه ئاشۇرالماسلىقى شهرقىي تۈركىستان مهسىلىسىنىڭ خهلقئارالىقسىياسىي سههنىگه چىقىپ قېلىشىغا سهۋەب بولدى.‏ خىتاي هۆكۈمىتى،‏١٩٤٩ يىلىدىن ١٩٦٠ يىلىغىچه،‏ شهرقىي تۈركىستاندىكى مۇستهقىللىقپائالىيهتلىرىنى ‏”يهرلىك مىللهتچىلىك“‏ دەپ قارىدى ۋە تېنچلاندۇرۇش سىياسىتىقوللاندى.‏ ١٩٦٠ ١٩٩٠ يىللىرى ئارىسىدىكى مۇستهقىللىق مۇجادىلىسىنىسوۋېت ئىتتىپاقىنىڭ كۈشكۈرتىشى بىلهن بولغان ۋە خىتاينى بۆلۈشكه ئۇرۇنغاندەپ قاراپ،‏ تېخىمۇ قاتتىق قول سىياسهت يۈرگۈزۈشكه باشلىدى.‏ ١٩٨٠ ١٩٨٥ يىللىرى ئارىسىدا،‏ خىتاي شهرقىي تۈركىستاندا ئوتتۇراهال سىياسهت يولغاقويۇۋاتاتتى.‏ ئهمما سوغۇق مۇناسىۋەتلهر ئۇرۇشىنىڭ ئاخىرلىشىشى ۋە ئوتتۇرائاسىيا تۈرك جۇمهۇرىيهتلىرىنىڭ مۇستهقىللىقىنى ئېلان قىلىشىنىڭ شهرقىيتۈركىستانغا بولغان تهسىرى بېيجىڭ هۆكۈمىتىنى تېخىمۇ ئالاقزادە قىلىۋەتتى.‏شۇنىڭدىن ئېتىبارەن،‏ شهرقىي تۈركىستاندا مهيدانغا كهلگهن سىياسىي ۋەقوراللىق پائالىيهتلهرنى يهنه سىرتقى كۈچلهر ۋە چهتئهاللهردىكى شهرقىي تۈركىستانتهشكىلاتلىرىنىڭ بۇ رايوننى خىتاي قولىدىن يۇلۇپ ئېلىش مهقسىتىدە ئېلىپ296

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!