dogu-turkistan-sempozyumu

Dr. a ialiÜç ÇinGeçtiğimiz yıl, ABD Başkanı Obama’nın Çin seyahatinden hemen önce, bazımuhabirler bu ziyaretle ilgili düşüncelerimi sorduklarında yanıtım basitti: “BaşkanObama hangi Çin’i ziyaret edecek?” Benimle Çin hakkında röportaj yaptıklarındagenelde “Hangi Çin?” diye sorarım. Bunun üzerine muhabirlerin kafaları karışır.“Tayvan değil de Çin anakarasından bahsettiğimiz, hepimizce malum değil mi?”derler. Elbette ki bu soruyu sorarken maksadım, Çin anakarasını Tayvan’dan ayrıtutmak değildir. O hâlde ben bu soruyu neden soruyorum? İşte bugün bundanbahsedeceğim. Coğrafi olarak tek bir Çin anakarası mevcut; fakat Çin siyasi, ekonomik,sosyolojik ve hatta duygusal açıdan geniş ölçüde ikiye ayrılmaktadır.Vurgunculuk ve yolsuzluğa karşı duran, demokrasi ve özgürlüğü savunan 1989Tiananmen olaylarını unutmadık. Bu hareketin amacı, yozlaşmış bir diktatörlüktenkurtulmak ve bu sayede adil, makul ve müreffeh bir toplum oluşturmaktı. Buhareket yaygınlaşarak kamuoyunda insan hakları ve demokrasiye ilişkin emsaligörülmemiş ölçüde bir bilinç oluşmasını sağladı. Komünist Çin rejimi bu hareketibastırmış olsa da, yönetenler için hayat artık eskisi gibi olmayacaktı. Rejim, tamamıylafarklı bir ulusal ve uluslararası ortamla yüzleşmek zorunda kaldı ve “karşıkonulamaz” istikrar ihtiyacına cevap verebilmek için yeni taktiklere başvurdu.Komünist rejim, bu meşruiyet krizinin ortasında, diktatörlüğün yaptığı hatalardanbazı dersler çıkarmıştır ve insan doğasının karanlık ve kötü yanlarındanfaydalanmaya karar vermiştir. Deng Xiaoping’in 1992 yılındaki o meşhur GüneyDenetim Gezisi’nden itibaren -asla değişmeyen aldatma ve şiddete başvurma geleneğineek olarak- tek gövdeli (rejimin yönetim meşruiyetini muhafaza etmekiçin her ne pahasına olursa olsun ekonomik büyümenin sürdürüldüğü), iki kanatlı(seçkinlerin rüşvetlerle pasifleştirildiği ve avamın da gizli polis marifetiyle baskıaltında tutulduğu) ve iki pençeli (kanaat önderlerinin tasfiye edildiği ve kamuo-213