11.07.2015 Views

dogu-turkistan-sempozyumu

dogu-turkistan-sempozyumu

dogu-turkistan-sempozyumu

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

در.‏ ئهكرەم هىجازىي / سوغۇق مۇناسىۋەتلهر ئۇرۇشى ۋە 11 سېنتهبىردىن كېيىنكى شهرقىي تۈركىستاندۇنيادا پهلهستىنلىكلهردىن باشقا هېچقانداق بىر مىللهتنىڭ بېشىغا كهلمىگهنزۇلۇملارنى چېكىۋاتماقتا.‏ ئىنگىلىزلار ١٩١٦ يىلى پهلهستىننى بېسىۋالغانبولۇپ،‏ كېيىن يههۇدىيلارغا ئۆتكۈزۈپ بهردى.‏ يههۇدىيلار ١٩٤٨ يىلى ئۇ زېمىنغائىسرائىل دۆلىتىنى قۇرۇۋالدى.‏ مانا بۇ تارىخ دەل خىتاي كوممۇنىستلىرىنىڭشهرقىي تۈركىستاننى بېسىۋالغان ۋاقىتقا توغرا كېلىدۇ.‏ مۇشۇ سهۋەبتىن بهزىيازغۇچى ۋە تهتقىقاتچىلار شهرقىي تۈركىستانغا ‏«ئۇنتۇلۇپ كېتىلگهن پهلهستىن»‏دېگهن ئىبارىنى قوللىنىدۇ.‏ ئۇ ئىسىم ئۇنىڭدىنمۇ ئېچىنىشلىق ئىسىمغائۆزگىرىدىغاندەك قىلىدۇ،‏ مهسىلهن:‏ ‏«يوق بولۇپ كهتكهن ئهندۇلۇس»قا ئوخشاش.‏ئىسرائىل بولسا سۈنئى بىر دۆلهت بولۇپ،‏ جۇغراپىيه ۋە تارىخ جهههتتىن يهريۈزىدىكى ئورنىنى ئالدى ۋە نوپۇس قۇرۇلمىسى ئۈستۈنلۈكى بىلهن ههر تهرەپكههۆركىرىمهكته.‏ ئهمما خىتاي نوپۇسىنىڭ پۈتۈنلهي يۈتۈۋېلىش تههتىدى ئاستىداقالغان تۈركىستاننىڭ تهقدىرى تېخىمۇ خهتهرلىك.‏سوۋېت ئىتتىپاقىنىڭ ١٩٩٢ يىلى پارچىلىنىشى بىلهن ٢٠٠١ يىلىدىكى١١ سېنتهبىر ۋەقهسىدىن ئىبارەت بۇ ئىككى چوڭ هادىسىدىن كېيىنكى ۋەئۇنىڭدىن بۇرۇنقى جهريانلار توغرىسىدا نۇرغۇنلىغان سوئال تۇغۇلىدۇ.‏ شۇنىڭدەكئۇنىڭغا بېرىلىدىغان جاۋابمۇ ناهايىتى كۆپ.‏ لېكىن ههممىدىن مۇهىم بولغان بىرسوئال شۇكى،‏ خىتاي هاكىمىيىتى راستىنلا تۈركىستان مهسىلىسىدە چىقالماسپاتقاققا كىرىپ قالدىمۇ؟ بۇ سوئال كۈچ مىزانىنىڭ مهنتىقىسىگه زىت كېلىپقېلىشى مۇمكىن.‏ ئهمما تهتقىقات نهزەرىيهسى جهههتتىن ئېلىپ ئېيتقاندا،‏كىشى شۇ نهتىجىگه ئېرىشىدۇكى،‏ خىتاي هاكىمىيىتى بارلىق كۈچ مهنبهلىرىگهئېرىشكهن تۇرۇقلۇقمۇ دۆلهتنىڭ پارچىلىنىشىدا چىقالماس پاتقاققا ئاللىبۇرۇنكىرىپ قالغان بولۇپ،‏ بۇنى تۆۋەندىكى ئىككى مهسىله دائىرىسىدە مۇزاكىرە قىلىشقاتوغرا كېلىدۇ:‏بىرىنچى مهسىله،‏ شهرقىي تۈركىستاننى ئىدارە قىلىش ئىستراتېگىيىسى:‏دەۋالار ۋە ئېهتىياجلار١. شهرقىي تۈركىستاننىڭ تارىخىي ههقىقهتلهر بىلهن خىتاي دەۋالىرىئارىسىدىكى سالاهىيىتى٢. هازىرقى ئىقتىسادىي ئههۋالى ۋە ۋاز كهچمهسلىك مهنتىقىسى59

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!