dogu-turkistan-sempozyumu

هۆر شهرقىي تۈركىستان سۆهبهت يىغىنىيېقىنقى يىللاردىن بېرى،‏ بهزى خهلقئارالىق ئاممىۋىي تهشكىلاتلار،‏ تىجارەتۋە سانائهت جهمئىيهتلىرى،‏ ۋەخپىلهر،‏ تهلىم تهربىيه قۇرۇلۇشلىرى خىتايغاقىزىقسىنماقتا.‏ دۇنياغا تونۇلغان بهزى ئاممىۋىي تهشكىلاتلار خىتايدا پائالىيهتئېلىپ بېرىۋاتىدۇ.‏ خهلقئارا ياشلار تهشكىلاتى،‏ بالىلارنى قوغداش جهمئىيىتى،‏قىزىل كرىست جهمئىيىتى،‏ جىددىي قۇتقۇزۇش ئارمىيىسى،‏ ياۋايى هايۋانلارنىقوغداش جهمئىيىتى،‏ يېشىل تېنچلىق تهشكىلاتى،‏ ئهيدىس فوندى جهمئىيىتى،‏ئىنسانىيهت يۇرتى ‏(جهمئىيىتى)،‏ خرىستىئان پائالىيهتچىلىرى،‏ ئىسلامىي ياردەمجهمئىيىتى،‏ دۇنيا بانكىسى خهلقئارالىق قهرز فوندى،‏ ماركو پولو خادىملىرىجهمئىيىتى قاتارلىقلار بۇلاردىن بىر نهچچىسى هېسابلىنىدۇ.‏پهرقلىق دىنىي ئاممىنىڭ،‏ بولۇپمۇ مۇسۇلمانلارنىڭ دىنىي تۈس ئالغانتهشكىللىنىش تهلهپلىرى تېخىمۇ قاتتىق چهكلىمه ۋە ئېغىر بېسىمغا دۇچاربولماقتا.‏ ب د ت ئههدىنامىسىدا تىلغا ئېلىنغان ئىنسانىي ههق هوقۇقلارنىڭههممىسىنى دېگۈدەك ئۆزىنىڭ ئاساسىي قانۇنىغا كىرگۈزگهن خىتاي هۆكۈمىتى،‏11 سېنتهبىر ۋەقهسىدىن كېيىن،‏ ‏”تېرورىزمغا قارشى كۈرەش قىلىش“‏ ئۇقۇمىنىئوتتۇرىغا قويۇپ،‏ ههرخىل باهانه ئويدۇرۇپ چىقىشقا باشلىدى.‏ دۇنيا مىقياسىدا ئهۋجئالغان تېرورىزمغا قارشى تۇرۇش كۈرىشى،‏ شهرقىي تۈركىستاندا يۈرگۈزۈلۈۋاتقانزالىم رېجىمنىڭ تېخىمۇ كۈچىيىشىگه تېپىلغۇسىز باهانه بولدى.‏ خىتاينىڭباشقا پۇقرالىرى دىنىي جهههتتىن كۆپ ئهركىنلىككه ئېرىشكهن بولسىمۇ،‏ ئۇيغۇرلارخۇددى تىبهتلهرگه ئوخشاش دىنلىرىنىڭ ئۆزلىرىنى كونترول قىلىش ۋاسىتىسىسۈپىتىدە قوللىنىلىشىغا دۇچار بولماقتا.‏ئىنسان ههقلىرىنى كۆزىتىش تهشكىلاتىنىڭ ئاسىيا قىتئهسى مهسئۇلىبرەد ئادامسنىڭ خىتايدىكى ئىنسان ههقلىرى توغرىسىدىكى دوكلاتىدا،‏ خىتايهۆكۈمىتىنىڭ ‏”بۆلگۈنچىلىك ۋە تېرورىزمغا قارشى كۆرەش“‏ نامى ئاستىدامۇسۇلمان ئۇيغۇرلارغا قارشى ئېغىر دىنىي بېسىم سىياسىتى يۈرگۈزۈۋاتقانلىقىئوتتۇرىغا قويۇلغان . 5 ‏«شهرقىي تۈركىستاندا ئۇيغۇرلارغا قارىتىلغان دىنىي بېسىم»‏ماۋزۇلۇق 114 بهتلىك بۇ دوكلات بۇرۇندىن تارتىپ مهخپىي تۇتۇلۇپ كېلىۋاتقانپارتىيه ۋە هۆكۈمهت هۆججهتلىرى،‏ يهرلىك تۈزۈم،‏ گېزىت خهۋەرلىرى ۋە شهرقىيتۈركىستاندا ئېلىپ بېرىلغان مهخپىي سۆهبهتلهرگه ئاساسهن تهييارلانغان بولۇپ،‏شهرقىي تۈركىستاندا ئۇيغۇرلارنىڭ قولىدىن دىنىي ئهركىنلىكى،‏ تهشكىللىنىش،‏254