dogu-turkistan-sempozyumu

Son notlar1 Great Soviet Encyclopaedia, Third Edition, C. 26, s.458.2 İklil Kurban, Şarki Türkistan Cumhuriyeti, Ankara:1992.3 Dr. Baymirza Hayit, “Sovyetler Birliği ve HürDünya Açısından Türkistan’ın Stratejik Önemi”,T.D.A.D., ss. 78-86.4 Barthold, “Türkistan”, Entsiklopediçeskiy Slovar (Petersburg,1902), V. 34, s. 174-204, zikreden Hayit,B., “Türkistan Terimi Üzerine”, T.D.A.D., 53, n. 22.Ayrıca, Türkistan’ın “Mâverâünnehir’e Bir CoğrâfîSeyahat” başlığı altında, genellikle Arap kaynaklarınınve seyahatnamelerinin değerlendirilmesiile tarihî özellikleri ve sınırları için bkz. TurkestanDown to the Mongol Invasion, Londra: 1928, ss. 64-179. Daha özlü açıklamalar ve Türkistan’ın coğrafiyapısı ile ilgili bkz. Togan, Bugünkü Türkili, s. 1-22.5 Togan, Bugünkü Türkili, s. 1.6 Mehmet Saray, Doğu Türkistan Türkleri Tarihi, C.1, II. Baskı, İstanbul: Doğu Türkistan Vakfı, 1998,s. 34-37.7 Saray, a.g.e., s. 68, 70.8 Paul Henze, “Kaşgariya’daki Büyük Oyun”, DoğuTürkistan’ın Sesi, V. 19, Sonbahar 1988, s. 17.Henze’nin bu makalesi 1988 yılında Doğu TürkistanVakfı tarafından düzenlenen seminerdeİngilizce olarak sunulan metnin tercümesidir.Henze, bu makalesini Çin kaynaklarına dayananiki araştırma ile genişleterek “The Great Game inKashgaria-British and Russian Missions to YakubBeg” adıyla neşretmiştir; Central Asian Survey, Vol.VIII, 2, 1989, s. 61-95. Bölgenin genel ve yakın tarihiiçin ayrıca bkz. Atıf Mehmed, Kaşgar Tarihi,İstanbul, 1300; Yusuf Halaçoğlu, “Binbaşı İsmailHakkı Bey’in Kaşgar’a Dâir Eseri”, İ.Ü.E.F. TarihEnstitüsü Dergisi, S. 13, 1987 (Prof. Dr. İbrahimKafesoğlu Özel Sayısı), ss. 521-550; C.P. Skrine,“The Roads to Kashgar”, J.R.C.A.S., XII, 1925, s.226-250; Isenbike Togan, “The Khojas of EasternTurkistan”, Islam as a Source of Identity, ed. Jo-AnnGross, Durham and London: Duke University,1992, s. 134-148; W. Bosshard, “Politics and Tradein Central Asia”, J.R.C.A.S., 16, 1929, s. 432-457;Sir Henry Trotter, Colonel, “The Amir YakokubKhan and Eastern Turkistan in Mid-NineteenthCentury”, Journal of the Royal Central Asiatic Studies,Vol. IV, 1917, s. 94-112; Owen Lattimore,“The Chinese as a Dominant Race”, J.R.C.A.S.,15, 1928, s. 278-300.9 Bu konudaki tafsilat için bkz. Alaeddin Yalçınkaya,Sömürgecilik Pan-İslamizm Işığında Türkistan,1856’dan Günümüze, 2. Baskı, Ankara: Lalezar Kitabevi,2006.10 Togan, Bugünkü Türkili, s. 237.11 Saray, Türkistan Hanlıkları, s. 45, 100. YakubBey’in Hokand Emiri tarafından gönderilmesi veDoğu Türkistan’daki mücadelelerinde yine ondandestek görmesini dikkate alan Togan, 1867 sonunakadar Hoten’in doğusundan Amu Derya’ya kadarolan bölgenin Hokand Emiri Hudayar Han’a bağlıaddedilebileceğini belirtmektedir; Bugünkü Türkili,s. 218.12 İngiliz belgelerinde geçen “Atalık Gazi” veya “Kuşbeyi”aynı kişi olup Yakub Han’dır. Yakub Han’a“Atalık Gazi” unvanını Buhara Emiri vermiştir.1873’te Yakup Bey’in elçisinin İstanbul ziyaretindensonra kendisine Sultan Abdülaziz tarafından“emir” unvanı verilmiş ve “Emir Yakub Han” diyeanılmıştır. Bayur, Hindistan Tarihi, III, ss. 402-403.Bugünkü Türkistanlıların daha ziyade “Bedevlet”unvanını kullandıklarına şahit oldum.13 F.O. 65-871; Memorandum, Simpla, 18 Eylül 1869.14 A.g.y.15 Henze, a.g.m., s. 17.42