dogu-turkistan-sempozyumu

Doğu Türkistan konusunda inişli çıkışlı bir siyaset takip etmektedir. İran basınında,Uygurların maruz kaldığı hak ihlalleri ve asimilasyon siyaseti konusundaÇin idaresine yönelik eleştiriler yer almakla birlikte, resmî düzeyde Uygurlarındurumlarının iyileştirilmesi konusunda somut bir siyaset görmek zordur.Aynı şekilde Doğu Türkistan davasının stratejik hesaplara kurban gittiği birdiğer İslam ülkesi de Pakistan’dır. Ortak düşman olarak kabul ettikleri Hindistan’akarşı stratejik bir ortaklık mekanizması kurmuş olan Pakistan ve Çin yönetimi,bunu Uygurlara yönelik baskı politikasında iş birliği boyutuna taşımışlardır.Pakistan ile Doğu Türkistan arasındaki ekonomik ve kültürel bağlar sebebiylebinlerce Uygur Pakistan’da yerleşmiş bulunmakta ya da iki ülke arasında gidipgelmektedir. Bunun ötesinde Pakistan’daki ufak bir istikrarsızlığın tüm bölgeyietkileyecek olduğu gerçeği, Çin’in bu ülkeye ilgisini daha da arttırmaktadır. Builişkilerin getirdiği karşılıklı tavizlerinden biri, 1998 yılında olduğu gibi, birçokUygur’un Çin’e iade edilmesi şeklinde kendini göstermektedir. Çin, Uygur öğrencilerinPakistan’dan gönderilmeleri konusunda Pakistan hükümetine sürekli baskıyapmaktadır.Çin’in birçok insan hakları ihlaline ağır eleştiriler yönelten Batılı ülkeler, sözkonusu İslamcılar olduğunda, Çin’in gerçekleştirdiği idamlara daha yumuşak biranlayışla yaklaşmaktadırlar. Nitekim bölge ülkelerindeki aşırı akımların ev sahipliğiile suçlanan Pakistan’daki medreselerde çok sayıda Uygur öğrencinin de bulunması,Batılılar ile Çin arasında ortak bir tehdit algısının oluşmasına yardımcıolmuştur. 11 Eylül olaylarından sonraki gergin uluslararası atmosferde, bu eylemlerigerçekleştiren el-Kaide ile Doğu Türkistan’daki bağımsızlık yanlısı hareketiortakmış gibi gösteren Çin, Batı’nın sempatisini kazanmayı dahi başarmıştır.Bunda, Çin’den bağımsızlığını kazanmaya çalışan Uygurların, Taliban’ın denetimindeeğitim gördüğü propagandasının etkili olduğu da bir gerçektir. Bu sebeplePakistan’daki medrese operasyonları sırasında binlerce Uygur öğrenci, iadeedilme korkusuyla bu ülkeden kaçmış ve çoğunlukla İran üzerinden Türkiye’ye veArap ülkelerine sığınmışlardır.b) Realist tutumİslam dünyasındaki Uygur politikalarında ikinci grubu oluşturan realist yaklaşım;Çin’in artan gücünün alternatif bir politikaya izin vermediği kanaatinden ya180