dogu-turkistan-sempozyumu

فههمى هۇۋەيدىئهرەبچىدىن تهرجىمه قىلغۇچى:‏ مۆمىنجان سىدىقنۆۋەتتىكى سههنه شهرقىي تۈركىستانداشهرقىي تۈركىستان مهسىلىسىگه ههرگىزمۇ سهل قاراشقا بولمايدۇ.‏ شهرقىيتۈركىستاننىڭ كهلگۈسى ئانچه پارلاق بولمىسىمۇ،‏ تامامهن قاراڭغۇلۇقتىن ئىبارەتمۇئهمهس.‏ تۈركىستان مۇسۇلمانلىرىنىڭ ۋەزىيىتىدە نۇرغۇن ئاجىز نۇقتىلار بولغانتهقدىردىمۇ،‏ ئۇلارنىڭ ههق هوقۇقلىرىنى قوغداشتا خىزمهت قىلدۇرۇشقا بېسىمقىلالىغۇدەك كۈچ يهنىلا مهۋجۇد.‏بىرىنچى،‏ بىرقانچه نۇقتىدىن ئېلىپ ئېيتقاندا،‏ كهلگۈسى ئانچه پارلاق ئهمهس.‏چۈنكى ئىشغالچى كۈچ دۇنيادىكى تهرەققى قىلغان دۆلهتلهر ئىچىدە ۋەزنى بار چوڭبىر دۆلهت بولۇپ،‏ بىر ياندىن ياخشىچاق بولۇپ كۆرۈنسه،‏ يهنه بىر ياندىن قاتتىققوللۇق قىلىش،‏ قورقۇتۇش قاتارلىق ههر تۈرلۈك ۋاسىتىلهر ئارقىلىق شهرقىيتۈركىستاننى ئۆز تېرىتورىيىسىگه كىرگۈزۈۋېلىش،‏ ئاسمىلاتسىيه قىلىش،‏ ئاخىرىداپۈتۈنلهي يۇتۇۋېلىشنى ئاللىبۇرۇن قارار قىلىپ بولدى.‏ بۇ يهردە يهنه ناهايىتى چوڭئىقتىسادىي مهنپهئهت مهسىلىسى بولۇپ،‏ تۈركىستان بايلىقىغا ئاچ كۆزلۈك بىلهنخىرىس قىلماقتا ۋە ئۆزىنىڭ قىلىۋېلىشقا قاتتىق تىرىشماقتا.‏يهنه بىر تهرەپتىن،‏ مۇستهملىكىگه چۈشۈپ قالغان بۇ جهمئىيهت مىلىيونلىغانمۇسۇلماننى ئۆز ئىچىگه ئالغان بولۇپ،‏ ‏(مۇستهقىللىق)‏ مهسىلىسى خهلقئارا سههنىدىنيهر ئالالماسلىقى ۋە دۇنيانىڭ ياردىمىگه ئېرىشهلمهسلىكى مۇمكىن.‏ غهربى ئىرىئان غهلىبىلىك هالدا هېندونوزىيهدىن ئايرىلىپ چىقىپ،‏ مۇستهقىل بولۇۋالدى.‏ نۇرغۇندۆلهتلهر ئۇنىڭ مۇستهقىللىقىنى ئېتىراپ قىلدى.‏ ههتتا ئۇ دۆلهت بىرلهشكهن دۆلهتلهرتهشكىلاتىغا ئهزا بولالىدى.‏ شۇنىمۇ ئۇنۇتماسلىقىمىز كېرەككى،‏ ئۇ ئارال نوپۇسىنىڭكۆپ قىسمىنى كاتولىك خرىستىئانلىرى تهشكىل قىلىدۇ.‏ ۋاتىكانمۇ ئۇزۇندىن بېرىئۇلارنىڭ تهلهپلىرىنى قاندۇرۇپ،‏ توختىماي ياردەم قىلىپ كهلمهكته.‏ بۇ ناهايىتىمۇهىم بىر ئامىل بولۇپ،‏ شهرقىي تۈركىستاننىڭ مۇنداق ئامهتتىن نېسىۋىسى يوق.‏319