11.07.2015 Views

dogu-turkistan-sempozyumu

dogu-turkistan-sempozyumu

dogu-turkistan-sempozyumu

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

هۆر شهرقىي تۈركىستان سۆهبهت يىغىنىكۆرۈلىدۇ.‏ بۇ ئههۋال خىتايلارنىڭ پايدىسى ۋە ئۇيغۇرلارنىڭ ئۆز يۇرتىدا ئاز سانلىققائايلىنىپ قېلىشى ئۈچۈن،‏ شهرقىي تۈركىستاندا نوپۇس قۇرۇلمىسىنىڭ بۇزۇلۇشىغاسهۋەب بولدى.‏گهرچه ئۇيغۇرلار ١٩٥٥- يىلدىن تارتىپ شهرقىي تۈركىستاندا قهغهز يۈزىدەئاپتونومىيه هوقۇقى بىلهن بههرىمهن بولسىمۇ؛ ئۈستى ئوچۇق تۈرمه،‏ يېزا ۋە يايلاقهاياتىدا ياشاۋاتقان پهيتنىڭ ئۆزىدە،‏ خىتايلار شهرقىي تۈركىستاننىڭ بايلىقى بىلهنباياشات ياشىماقتا ۋە مۇهىم ئىدارە خاراكتېرلىك ۋەزىپىلهرنى ئىگىلىمهكته.‏خىتاي هۆكۈمىتى ‏«ياشلار،‏ غهربكه ئاتلىنىڭلار!»‏ دېگهن شۇئار ئاستىداخىتاينىڭ ههر قايسى ئۆلكىلىرىدىن كهلگهن مىليونلىغان كۆچمهن خىتاي بىلهنشهرقىي تۈركىستاننى بېسىۋالدى.‏ شۇنىڭ ئۈچۈن،‏ خىتاي هۆكۈمىتى شهرقىيتۈركىستاننى تهرەققىي قىلدۇرۇش ۋە ئاۋاتلاشتۇرۇش دېگهن قۇرۇق باهانه ئاستىداشهرقىي تۈركىستانغا مىليونلىغان خىتاينى يۆتكهپ چىقتى.‏ نهتىجىدە،‏ شهرقىيتۈركىستاندىكى خىتايلارنىڭ - ١٩٥٣ يىلدىكى نىسبىتى ‏٪‏‎٩‎تىن هازىرقىئهسىرنىڭ بېشىدا ٪٤٨ كۆتۈرۈلدى.‏ دېمهك،‏ ئهسلى زېمىن ئىگىلىرى بولغانئۇيغۇرلارنىڭ نىسبىتى شۇ ۋاقىتنىڭ ئۆزىدە ‏٪‏‎٩٠‎تىن ٪٤٥ كه چۈشۈپ قالدى.‏ مانابۇ مهسىله شهرقىي تۈركىستاننى خىتاي زېمىنىغا ئايلاندۇرۇشنى نىشان قىلىدۇ،‏شۇنداقلا خىتاي بۇ سىياسىتى ئارقىلىق ئىقتىسادىي ۋە سىياسىي سهۋەبلهر ئۈچۈنئۇيغۇر زېمىنىنىڭ ئىمكانىيىتى ۋە ئىقتىدارىنى ئىگىلهپ تۇرۇشنى كۆزلهيدۇ.‏ئۇيغۇر زېمىنى خىتاينىڭ ئوتتۇرا ئاسىيا ۋە ئوتتۇرا شهرققه ئۆتۈش ئېغىزى ۋە تهبىئىيبايلىقى بىلهن خىتاي ئىقتىسادىنىڭ مهنبهسىدۇر.‏ ئۇنىڭغا قوشۇمچه،‏ خىتاي ئاتومبومبىسىنى تهجرىبه قىلىش ۋە شۇ رايون ئاهالىلىرىنى ساقايماس كېسهاللهرگه دۇچارقىلىش ئۈچۈن تهكلىماكان چۆللۈكىنى ئۆز ئىچىگه ئالغان شهرقىي تۈركىستاننىمهخسۇس تاللىدى.‏ مانا شهرقىي تۈركىستانلىقلار ئارىسىدا ئاتوم تهجرىبىسىدىنتارقالغان ‏”كېسهلگه قارشى تۇرۇش كۈچىنىڭ ئاجىزلىشىشى ۋە تۆرەلمىلهرنىڭسهتلىشىپ كېتىشى“گه ئوخشاش ساقايماس كېسهاللهرنىڭ تارقالغانلىقىنىئىلمىي ستاتىستېكا ئىسپاتلاپ چىقتى.‏شهرقىي تۈركىستاننىڭ نوپۇس قۇرۇلمىسىنى ئۆزگهرتىش سىياسىتىنىڭقارشىسىدا،‏ خىتاي هۆكۈمىتى ئۇيغۇرلارنى خىتاينىڭ باشقا ئۆلكىلىرىگهمهجبۇرىي كۆچۈرمهكته.‏ مهجبۇرىي كۆچۈرۈش ههرىكىتى مهخسۇس توي قىلىش180

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!