dogu-turkistan-sempozyumu

Dou riada i e Di rcl Çin hükümetinin Müslümanların evlenme ve âdetlerine yönelik gözetimleride gün geçtikçe artırmaktadır. Çin, Uygur dili ve kültürünü engelleme yönündekifaaliyetlerden de geri durmamaktadır. Doğu Türkistan’da çıkarılan ve diğer bölgelerdengelen müzik kasetleri bile Çin Kültür Bakanlığı ve İstihbarat Örgütü tarafındansıkı bir denetime tabi tutulmaktadır. Uygurlar tarafından çekilen filmleringösterimine izin verilmesinin koşulu, oyunculardan birinin mutlak surette Çinliolması ve iyi bir rolü canlandırmasıdır.İnternet haberleşmesine de çok ciddi kısıtlamalar getirilmiştir. Özellikletemmuz ayındaki Urumçi olaylarında hem internet bağlantıları kesilmiş hem debağımsız basın ve gözlemcilerin bölgeye erişimi engellendiği için olup bitendendünyanın habersiz kalması sağlanarak en temel özgürlük olan haberleşme özgürlüğüihlal edilmitir. Olaylar sırasında Uygur gençlerin internet kafelere girişleri desınırlandırılmıştır.Bölgede Uygurların seyahat etme gibi en temel haklarında da büyük bir sınırlamasöz konusudur. Çinli güvenlik güçleri Doğu Türkistanlıların ikametgâhlarınabaskınlar düzenlemekte, nedensiz kimlik kontrolleri ile suçsuz insanlar “genel asayişeyönelik ihlallerde bulundukları” gerekçesiyle gözaltına alınmaktadır. Tutuklananbinlerce insanın akıbetleri belirsizdir. Uyuşturucu ticareti, rüşvet ve kamu güvenliğigerekçe gösterilerek çoğunluğu Uygur olan tutuklular, seri ve adil olmayanyargılamalarla idama gönderilmektedir. Gözaltı merkezleri ve cezaevleri işkenceiddialarının yaygın olarak konuşulduğu yerler olarak standartların çok altındadır.Çinli yöneticiler her türlü suçu terör bağlantılı göstermek eğilim ve gayretindedirler.Adi suçlar bile terör bağlantılı görülerek idama varan cezalarla sonuçlanmaktadır.Aynı suç Çin’in iç bölgelerinde işlendiğinde, suçlu ceza hukukuna göreyargılanırken, Doğu Türkistan’da “terörist” suçlaması ile en ağır ceza ile yargılanmaktadır.İdamlar, tutuklamalar ve tutuklulara hapishane koşullarındaki işkencelerartık olağan hâle gelmiştir.Çin, terörle mücadele meşruiyeti kazandırdığı uygulamalarında BM ve diğerküresel kuruluşlardaki ağırlığını da kullanmış, amaçladığı Uygurları sindirmestratejisine hiçbir itirazla karşılaşmadan devam etmiştir. Ancak Doğu Türkistansorununun son dönemlerde işlenen ağır ihlaller nedeniyle uluslararası gündemeoturmasından dolayı hayal kırıklığına uğramıştır. Artık Doğu Türkistan sorunuÇin’in iç meselesi değil, uluslararası bir meselesidir. Ayrıca, Çin’in bu politikası,171