dogu-turkistan-sempozyumu

ئىززۇددىن ئهلۋەردانىي / ئازادلىق ۋە ئۆز تهقدىرىنى ئۆزى بهلگىلهش يولى:‏ شهرقىي تۈركىستاننىڭ كهلگۈسى تهسهۋۋۇرىخىتاي سىياسىتىنىڭ ئهڭ مۇهىم قىسمى هېسابلانغان ئىقتىسادىي ئالاقىنىئۈزۈشنى تهلهپ قىلسىمۇ،‏ ئۇنى ئهمهلگه ئاشۇرۇش كېرەك.‏تۈركىستان مهسىلىسى خىتاي دائىرىلىرى بىلهن مۇئامىله قىلىشتاهۇشيارلىقنى ئۆستۈرۈپ،‏ ناهايىتى سهزگۈرلۈك بىلهن قاتتىق تىرىشچانلىقكۆرسىتىشنى،‏ پۇختا پلان تۈزۈپ،‏ ئۇستىلىق بىلهن ئىش ئېلىپ بېرىشنى تهلهپقىلىدۇ.‏ خىتايغا قارشى ۋەتهن ئىچى ۋە سىرتىدىكى ئۇزۇن يىللىق تارىخىيكۈرەشلهر خىتايلارغا نىسبهتهن خاتىرجهم بولالماسلىق،‏ داۋاملىق تههدىت ئىچىدەقېلىش ۋە ئايرىلىپ كېتىش خهۋپىگه دۇچ كېلىش قاتارلىق ئهندىشىلهرنى پهيداقىلغان بولغاچقا،‏ خىتاي دائىرىلىرىنى ۋەقهلهرنى بېسىقتۇرۇش ۋە ئالاقه ئىشلىرىنىئىدارە قىلىش ئىشىدا هاپىلا شاپىلا بۇيرۇق چىقىرىشقا،‏ ئهقىلگه سىغمايدىغانبىر قىسىم پهرمانلارنى چۈشۈرۈشكه ئېلىپ بارماقتا.‏شهرقىي تۈركىستاننىڭ ئازادلىق ۋە ئۆز تهقدىرىنى ئۆزى بهلگىلهش يولىداقىلىشقا تېگىشلىك ئاساسىي ئىشلاردىن بىرى شۇكى،‏ خهلقئارا جامائهتچىلىكنىڭئورتاق پىكرىنى قولغا كهلتۈرۈش،‏ مهيلى دۆلهتلهر ياكى خهلقلهر بولسۇن،‏ مهيلىيهرلىك تهشكىلاتلار بولسۇن،‏ شهرقىي تۈركىستانغا هېسداشلىق قىلىدىغان ۋەياردەم قىلىدىغانلارنىڭ سانىنى ئىمكانقهدەر كۆپهيتىش ئۈچۈن تهشۋىقات ئېلىپبېرىشى كېرەك.‏ چۈنكى ئۇلار كهلگۈسىدە شهرقىي تۈركىستاننىڭ مۇستهقىللىقىنىقوللايدىغان ئىتتىپاقداش رولىنى ئوينايدۇ.‏كېسىپ ئېيتىشقا بولىدۇكى،‏ تۈركىستان مهسىلىسى ههر تهرەپتىنتۈركىستانلىقلارنىڭ مهنپهئهتى ئۈچۈن ئىلگىرىلهۋاتىدۇ.‏ چۈنكى بۇ مهسىلىگهكۆڭۈل بۆلۈش كۈندىن كۈنگه ئېشىپ بارماقتا.‏ بولۇپمۇ،‏ تۈركىستاندا يۈز بهرگهن٥ ئىيۇل ۋەقهسىدىن كېيىن شۇنداق بولۇۋاتىدۇ.‏ بۇ مهسىله ۋە تىركىشىشههرىكهتلىرى نۇرغۇن كىشىلهرنىڭ قوللىشىغا،‏ خهلقئارانىڭ ياردىمىگه ئېرىشىپ،‏ئۆز سېپىنى كۈچهيتىۋاتقان بىر پهيتته،‏ خىتاينى قوللايدىغانلار ئازىيىۋاتىدۇ.‏گهرچه خىتاي دۆلىتى كۈچلهنگهن ۋە تهرەققى قىلغان بولسىمۇ،‏ ئاجىزلىقنۇقتىلىرى ۋە پارچىلىنىش ئامىللىرى يهنىلا مهۋجۇد بولۇپ،‏ كۈتۈلمىگهنرەۋىشته ئېشىپ بارماقتا.‏ سابىق سوۋېت ئىتتىپاقىمۇ شۇنداق بولغانىدى.‏ تارىخقاقارايدىغان بولساق،‏ خىتاي چوڭلۇقىدىكى چۆل ۋە تاغلار بىلهن ئورالغان،‏ سىياسىي ۋەئىقتىسادىي توقۇنۇشلار قاپلىغان ههرقانداق بىر دۆلهتنىڭ بىر پۈتۈنلۈكىنى ئۇزۇن315