dogu-turkistan-sempozyumu

Uygur sığınmacıların karşı karşıya olduğu tehditler1991’de Sovyetler Birliği’nin dağılması sürgündeki Uygurlar için tarihî birdönüm noktası olmuştur. Batı Türkistan’da bağımsız beş cumhuriyetin ortaya çıkması;hürriyet, demokrasi ve insan hakları talepleri ve kendi bağımsız devletleriniilan etmeleri noktasında Uygurların ümitlerini yeşertmiştir. Bu da yurt dışındaki,özellikle Avrupa ve Amerika’daki Doğu Türkistan derneklerinin faaliyetlerini arttırmalarınayol açmış; bu dernekler uluslararası topluma ve insan hakları örgütlerinedavalarını anlatmaya başlamışlardır. Ancak bu durum hem Doğu Türkistaniçinde hem de dışındaki Uygurlara karşı baskının artmasına sebep olmuştur. Bubaskıları şöyle sayabiliriz:1. Komşu ülkelerde Doğu Türkistanlılara baskılar yapılmaktadır.Dünya kamuoyu 11 Eylül saldırıları sonrası İslam karşıtı bir kampanya üzerineyoğunlaşmışken ABD’nin ilan ettiği “teröre karşı savaş” Çin’e bulunmaz birfırsat vermiş ve Çin Doğu Türkistan’da veya dışarıda insan hakları talebini dilegetiren tüm Uygurları terörist olarak yaftalamıştır. Çin, Doğu Türkistan içinde vedışında Uygurları sıkı takibe almış ve Doğu Türkistanlıların kendi topraklarındainsanca yaşama hakları olduğunu savunan bütün Uygur kuruluşlarını uluslararasıterörist gruplar listesine aldırmaya çalışmıştır. Komşu ülkeler üzerinde siyasi veekonomik baskılar kurmuş ve bu ülkelerin kendi topraklarında Uygurların herhangibir siyasi, ilmi ya da sosyal faaliyette bulunmasını yasaklatmıştır. ÖrneğinPakistan Ravelbendi’de fakirlerin ve hacıların kaldığı vakıf yurtlarını kapattırmıştır.Kazakistan ve Kırgızistan’daki Uygur (Türkistan) kültür derneklerini de kapattırmışve bazı önde gelen kişileri de düzenlediği suikastlarla öldürmüştür. Komşuülkelerde okuyan öğrencilerin sınır dışı edilmeleri için çalışmıştır.Şanghay Anlaşması’ndan sonra Orta Asya ülkelerindeki Doğu Türkistanlılarızorla sınır dışı etme eylemleri artmış ve Uygurların Batı Türkistan’daki siyasi faaliyetleribüyük baskılara maruz kalmıştır. Bu ülkelere Uygurların siyasi sığınmacıolarak girmeleri yasaklanmış, birçok Uygur öğrenci ve mülteci Pakistan, Kazakistanve Kırgızistan’dan sınır dışı edilmiş, bu kişiler Çin’e girer girmez yargılamayabile gerek duyulmaksızın idam edilmişlerdir.2. Avrupa’daki Uygur aktivistler terörle suçlanmıştır.Çin, Uygur sığınmacıların ve göçmenlerin yaşadığı Hollanda, İsviçre ve Belçikagibi Avrupa ülkelerinden ve Amerika’dan coğrafi olarak uzak olmasının140