11.07.2015 Views

dogu-turkistan-sempozyumu

dogu-turkistan-sempozyumu

dogu-turkistan-sempozyumu

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

پروف.‏ در.‏ ئالىمجان ئىنايهت / بىر مهدەنىيهت هاۋزىسى شهرقىي تۈركىستانئاخىرلىرىدا خىتاينىڭ غهرب دۆلهتلىرى تهرىپىدىن ههم دېڭىزدىن ههمقۇرۇقلۇقتىن مۇهاسىرىگه ئېلىنىشى بىلهن خىتايلار دېڭىز ۋە قۇرۇقلۇق مۇداپىئهلىنىيىسى قۇرۇشقا مهجبۇر بولدى ۋە شهرقىي تۈركىستان جۇغراپىيىسى قۇرۇقلۇقلىنىيىسىنىڭ مۇهىم هالقىسى دەپ قارالدى.‏ بۇ مۇداپىئه لىنىيىسىنىڭبىخهتهرلىكى ئۈچۈن بۇ رايونغا هۆكۈمرانلىق قىلىۋاتقان تۈركلهرنى پاسسىپ هالغاكهلتۈرمهكچى بولدى ۋە خىتايدىن ‏(خىتاي)‏ كۆچمهن ئېلىپ چىقىش،‏ شهرقىيتۈركىستاننى خىتايغا قوشۇۋېلىش،‏ خىتايچه ئوقۇتۇشنى يولغا قويۇپ،‏ يهرلىكخهلقنى خىتايلاشتۇرۇش سىياسىتى يۈرگۈزدى.‏ مهسىلهن،‏ شهرقىي تۈركىستاننىئىشغال قىلغان گېنىرال زوزۇڭتاڭ خىتايچه مهكتهپ ئېچىپ،‏ بايلارنىڭ بالىلىرىنىمهجبۇرىي يىغىپ،‏ بۇ مهكتهپته خىتايچه ئوقۇتقان.‏‏«بىز هېچقانداق رىشته باغلىمىغان بولساقمۇ،‏ خىتايلار يۇرتىمىزنى ئىستىلاقىلىپ،‏ ئهقىلگه سىغمىغۇدەك دەرىجىدە زورلۇق زۇمبۇلۇق قىلدى.‏ قهشقهرىيهنىڭمۇسۇلمان ئاهالىسى ئۇشبۇ ئېغىر زۇلۇم ۋە قىيىنچىلىقلار تۈپهيلىدىن خار زەبۇنۋە ناله زار ئىچىدە قالدى.‏ بهزىلهر ئاتىسىغا،‏ بهزىلهر ئهۋلادىغا،‏ بهزىلهر ئېرىگه،‏ بهزىلهرئايالىغا يىغا زارە قىلماقتا.‏ ئىنتىقام ئوتى ههركىمنىڭ قهلبىنى چۇلغىماقتا.‏بولۇپمۇ،‏ خىتايلارنىڭ يېقىنقى زامانلاردا سهبىي بالىلىرىمىزنى يىغىپ،‏ ئۇلارغامهكتهپلهردە خىتاي تىلى ۋە ئۆرپ ئادەتلىرىنى ئۆگىتىشى بۇ يهردىكى مۇسۇلمانئاهالىنىڭ سهۋر تاقىتىنى قويمىدى»‏ . ٣كېيىن،‏ ياڭ زېڭشىن دەۋرىدە ‏”شۆتاڭ“‏ دەپ ئاتالغان مهكتهپلهر ئېچىلىپ،‏ ئۇيغۇربالىلارغا خىتايچه ئۆگىتىلدى.‏ مانجۇ چىڭ خاندانلىقى تهرىپىدىن باشلىتىلغانبۇ ئاسمىلاتسىيه سىياسىتى مىللهتچى خىتاي ‏(گومىنداڭ)‏ مهزگىلىدىمۇ ئوخشاشداۋاملاشتى.‏٢) مىللهتچى خىتاي مهزگىلىخىتاي جۇمهۇرىيىتىنىڭ قۇرغۇچىسى سۈن جۇڭشهن باشچىلىقىدىكىسولچىل ئىنقىلابچى خىتايلار جۇمهۇرىيهتنىڭ دەسلهپكى يىللىرىدا ئوڭچىلمۇتهئهسسىپ خىتايلار تهرىپىدىن ئوتتۇرىغا قويۇلغان ‏”بهش مىللهتنى ئاساسقىلغان جۇمهۇرىيهت“‏ () پىكرىنى خىتايلاشتۇرۇش ()مهقسىتىگه تايانغان ۋە خهن مىللىتىنى ئاساس قىلغان ‏”خىتاي مىللهتچىلىكى“‏19

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!