11.07.2015 Views

dogu-turkistan-sempozyumu

dogu-turkistan-sempozyumu

dogu-turkistan-sempozyumu

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

دوت.‏ در.‏ ئهركىن ئهكرەم / شهرقىي تۈركىستاننىڭ كېلهچىكى:‏ SWOT ئانالىز مېتودى ئۈستىدە ئويلىنىشمۇداپىئه ۋە هۇجۇم قابىلىيىتىنى ئاشۇرماقتا.‏ مۇشۇ مهنىدىن ئېلىپئېيتقاندا،‏ شهرقىي تۈركىستاننى ئىگهللىۋالغان خىتاي هاكىمىيىتىنىڭئوتتۇرا ئاسىياغىمۇ هاكىم بولالىغىنىدەك،‏ شهرقىي تۈركىستاننى ئىگهللىگهنههرقانداق بىر دۆلهت شهرقىي تهرىپى يالىڭاچلىنىپ قالغان خىتاينىڭبىخهتهرلىكىگه تههدىت سالالايدۇ.‏ شهرقىي تۈركىستان تارىختا خىتاي ئۈچۈنئۆتكهل ۋە مۇداپىئه رايونى دەپ قارالمىغانىدى.‏ تاڭ سۇلالىسى گېنىرالى گاۋشيهنجىژ ۋە مانجۇ ئىمپېراتورلۇقى گېنىرالى جاۋ خۈي ئوتتۇرا ئاسىياغا قىلغانسهپهرلىرىدە شهرقىي تۈركىستاننىڭ جهنۇبىدىكى تاغنى كېسىپ ئۆتكهن ۋە ئۇئهتراپنى كونترۇللۇقى ئاستىغا كىرگۈزۈۋالغانىدى.‏ چىڭگىزخان بولسا،‏ شهرقىيتۈركىستاننىڭ شىمالىدىكى تاغنى هالقىپ ئۆتۈپ،‏ بۇ رايوننى ئىستېلا قىلدى.‏شهرقىي تۈركىستاننى ئىشغال قىلغان ۋە شىنجاڭ ئىدارە رايونىنىڭ ئۇلىنىسالغان مانجۇ ئىمپېرتورلۇقى گېنىرالى زو زۇڭتاڭ شهرقىي تۈركىستاننىئىشغال قىلىشنىڭ ئههمىيىتىنى مۇنداق بايان قىلغان:‏ ‏”شىنجاڭغا هاكىمبولۇش دېمهك،‏ مۇڭغۇلىيهنى قوغداپ قېلىش دېمهكتۇر؛ مۇڭغۇلىيهگه هاكىمبولۇش دېمهك،‏ پايتهختنى قوغداپ قېلىش دېمهكتۇر.‏ غهربىي شىمالىي رايون‏(خىتاي ئۈچۈن)‏ خۇددى بىلهك بىلهن بارماقلارغا ئوخشاش بىر تۇتاش مۇداپىئهلىنىيىسىنى تهشكىل قىلىدۇ.‏ ئهگهر شىنجاڭ قولدىن كهتسه،‏ مۇڭغۇلىيهنىڭبىخهتهرلىكى تههدىتكه ئۇچرايدۇ...‏ ئۇ چاغدا،‏ خىتاي دۆلىتىنىڭ بىخارامانئۇخلىيالىغۇدەك كۈنلىرىمۇ قالمايدۇ“‏ . ٦ دەرۋەقه،‏ خىتاي تارىخىغا قارايدىغانبولساق،‏ خىتاي هاكىمىيىتى شهرقىي تۈركىستاننى بېسىۋالغان ۋاقىتلارداكۈچلۈك دۆلهتكه ئايلانسا،‏ شهرقىي تۈركىستاننى قولدىن چىقىرىپ قويغانۋاقىتلاردا بهكمۇ زەئىپ هالغا چۈشۈپ قالغان.‏ خىتاي هاكىمىيىتى شهرقىيتۈركىستاننى قولدىن چىقىرىپ قويسا،‏ ئۆزىنىڭ ئوتتۇرا ئاسىيادىن ئوتتۇراشهرققىچه سوزۇلغان رايونلاردىكى تهسىرىنى يوقىتىپ قويۇش بىلهنلا قالماي،‏ ياتكۈچلهرنىڭ بۇ رايوندىن ئۆزىگه ‏(يهنى خىتايغا)‏ قارىتىدىغان ئىستراتېگىيىلىكهۇجۇمىغا شارائىت هازىرلاپ بېرىدۇ . ٧(٤) شهرقىي تۈركىستاننىڭ تۈرك ۋە ئىسلام دۇنياسى بىلهن بولغان ئىرقىيۋە دىنىي مۇناسىۋىتى.‏ شهرقىي تۈركىستانغا قوشنا دۆلهتلهرنىڭ كۆپىنچىسىمۇسۇلمان ۋە تۈرك خهلق بولۇپ،‏ بهزىلىرى بىلهن ئورتاق تارىخ ۋە هازارەتسىستېمىسىغا كىرىدۇ.‏ ئۇنىڭ ئۈستىگه،‏ خهلقنىڭ بىر قىسمى چېگرانىڭ ئۇ303

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!