dogu-turkistan-sempozyumu

هۆر شهرقىي تۈركىستان سۆهبهت يىغىنىتېرورىزم تىزىملىكىگه كىرگۈزۈش ئۈچۈن ههرىكهت قىلدى.‏ قېرىنداش قوشنائهاللهردە ئۇيغۇرلارنىڭ سىياسىي،‏ ئىلمىي ياكى ئىجتىمائىي پائالىيهتلىرىنىچهكلهش ئۈچۈن قوشنا ئهاللهرگه سىياسىي ۋە ئىقتىسادىي بېسىم يۈرگۈزدى؛پاكىستاندىكى هاجىلار پاناهلىنىدىغان ۋەخپه ئورۇنلىرىنى،‏ شۇنداقلا قازاقىستان ۋەقىرغىزىستاندىكى تۈركسىتان ئۇيغۇر تهشكىلاتلىرىنىڭ بهزىسىنى تاقاتقۇزدى؛ بهزىئۇيغۇرلارنى سۇيىقهست قىلىپ يوقاتتى،‏ قوشنا ئهاللهردە ئوقۇۋاتقان تۈركىستانلىقئوقۇغۇچىلارنى قوغلىۋېتىشكه كۈشكۈرتتى.‏ شاڭخهي كېلىشىمىدىن كېيىن،‏ ئوتتۇرائاسىيا دۆلهتلىرىدىن شهرقىي تۈركىستانلىقلارنى مهجبۇرىي كۆچۈرىۋېتىدىغانئىش كۆپهيدى.‏ غهربىي تۈركىستاندىكى ئۇيغۇرلارنىڭ سىياسىي پائالىيىتى چوڭبېسىمغا ئۇچرىدى.‏ شۇنداقلا ئۇيغۇرلارنىڭ شۇ دۆلهتلهردە سىياسىي پاناهلىققائېرىشىش هوقۇقى چهكلهندى.‏ كۆپلىگهن ئۇيغۇر پاناهلانغۇچى ۋە ئوقۇغۇچىلارنىپاكىستان،‏ قازاقىستان،‏ قىرغىزىستاندىن خىتايغا قايتۇرۇۋەتتى،‏ خىتاي هۆكۈمىتىبۇلارنى تاپشۇرۇپ ئالغان هامان ئادىل سوراق قىلماي ئىز دېرەكسىز يوقىتىۋەتتى.‏٢. ياۋروپادىكى ئۇيغۇر پائالىيهتچىلىرىنى تېرورىست دەپ تۆهمهت قىلىش:‏خىتاي ئۆزىنى گوللاندىيه،‏ شۋېتسارىيه،‏ بىلگىيه ۋە ئامېرىكىغا ئوخشاشتۈركىستانلىقلار پاناهلانغان ياۋرۇپا دۆلهتلىرىدىن جۇغراپىيه جهههتتىن يىراقهېس قىلغاندا،‏ بۇ جهمئىيهتلهردىكى - ١١ سېنتهبىردىن كېيىن ئىسلامدىنئهنسىرەش تۇيغۇسىدىن پايدىلىنىپ،‏ ئۇيغۇرلارنىڭ سۈرىتىنى سهتلهشتۈرۈشكهههرىكهت قىلدى.‏ خىتاي بۇ جهمئىيهتلهردە پاناهلانغان ئۇيغۇرلارنى تېرورىست دەپدەۋا قىلدى،‏ خىتاي هۆكۈمىتى تۈركىستانغا تهۋە تۆت تهشكىلاتنى ۋە ١١ ئۇيغۇرمۇهاجىرنى تېرورىست دېگهن بهتنام بىلهن قارىلىدى.‏گهرچه شهرقىي تۈركىستانلىق پائالىيهتچىلهر ئامېرىكىدا سۈرگۈنهۆكۈمىتىنى ئېلان قىلىشتا مۇۋەپپىقىيهت قازانغان بولسىمۇ،‏ خىتاينىڭدەۋالىرى بهزى ئۇيغۇرلارنىڭ گۋانتانامو تۈرمىسىدە سوتلانماي تۇتۇپ تۇرۇلۇشقا سهۋەببولدى.‏ خىتاينىڭ تېرورىزمغا قارىشى تۇرۇش ئىشخانىسى باشقا دۆلهتلهرنى ئۇيغۇرتهشكىلاتلىرىنىڭ پائالىيىتىنى توختىتىش،‏ ئۇلارنىڭ ئىقتىسادى مهنبهسىنىئۈزۈپ تاشلاش،‏ ئىقتىسادى مهبلىغىنى توڭلىتىش ۋە ئۇلار ئۈچۈن قولايلىقئىمكانىيهتلهرنى ئهمهلدىن قالدۇرۇش ههققىدە ياردەملىشىشىنى تهلهپ قىلدى،‏184