11.07.2015 Views

dogu-turkistan-sempozyumu

dogu-turkistan-sempozyumu

dogu-turkistan-sempozyumu

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

در.‏ ئهكرەم هىجازىي / سوغۇق مۇناسىۋەتلهر ئۇرۇشى ۋە 11 سېنتهبىردىن كېيىنكى شهرقىي تۈركىستانقىلىدۇ.‏ ئىشلهپچىقىرىشنى ئالغا سۈرۈش پىلانىنىڭ پۈتۈنلهي خىتايلارنى مهركهزقىلغان هالدا تۈزۈلگهنلىكىنى،‏ بۇ پىلان ۋە پىلاننىڭ ئهمهلىيلىشىشىدىن كېلىپچىقىدىن مههسۇلات كىرىمىدە ئۇيغۇرلارنىڭ پهقهتلا ئېتىبارغا ئېلىنمىغانلىقىنىئوچۇق كۆرۈپ يهتكىلى بولىدۇ.‏ چۈنكى بۇ پىلان پهقهت كۆپ سانلىقنى خىتايلارئىگهاللهپ بولغان شهههرلهر ئۈچۈن تۈزۈلگهن بولۇپ،‏ بۇ ۋەتهننىڭ ئهسلى ئىگىلىرىئولتۇراقلاشقان جايلار پىلانغا داخىل قىلىنمىغان.‏ يهنه بىر سوئال شۇكى،‏ئهگهر شهههرلهرنى پۈتۈنلهي دېگۈدەك خىتايلار ئىشغال قىلىۋالىدىغان بولسا،‏ ئۇشهههرلهرنىڭ ئهسلى ئىگىسى بولغان ئۇيغۇرلار نهگه بارىدۇ؟شهرقىي تۈركىستاننىڭ يهر كۆلىمى بهكمۇ چوڭ (١ مىليون ٦٠٠ مىڭ كۋادراتكلومېتىر).‏ بۇ كهڭ زېمىندا تهكلىماكان چۆلى ۋە نۇرغۇنلىغان تاغ تىزمىلىرىبار.‏ بۈگۈن شهرقىي تۈركىستان خهلقى تۈركىستان زېمىنىنىڭ ‏٪‏‎٤٫٥‎نى تهشكىلقىلىدىغان سۇ هاۋزىلىرى ۋە تاغ باغىرلىرىغا جايلاشقان . 31شياڭگاڭدىكى فرانسىيهنىڭ يېڭى خىتاينى تهتقىق قىلىش مهركىزىنىڭرەئىسى جىن فىران ئويس هېتشىتنىڭ تهتقىقاتىغا قارىغاندا:‏ ‏”ئۇيغۇر خهلقىيېزا – قىشلاقلاردا ياشاۋاتقانلىقى؛ نېفىت،‏ خېمىيىۋى زاۋۇت ۋە شىركهتلىرىنىڭباشقا مىللهتلهرگه سۇنغان خىزمهتلىرىگه نىسبهتهن ماددىي ۋە مهنىۋىي هېچبىرمهنپهئهت كهلتۈرمهيدىغان تېرىقچىلىق بىلهن مهشغۇل بولۇۋاتقانلىقى“‏ ئېنىق . 32بۇ تهتقىقاتتا بىلدۈرۈلۈشىچه،‏ شهههرلهر بىلهن يېزا – قىشلاقلارنىڭ يىللىقكىرىمىدىكى نىسبهت پهرقى ئۈچ ههسسىدىن ئېشىپ كهتكهن.‏ ئۇندىن باشقا،‏‏”خرستىئان ئىلىم پهن ئېكرانى“نىڭ - ٢٠٠٨ يىلى شهرقىي تۈركىستان ههققىدەئېلىپ بارغان ئۇزۇن تهتقىقاتىدا مۇنۇلار زىكىر قىلىنغان:‏ ‏”هۆكۈمهتنىڭ قوللىشىبىلهن خىتايلار زاۋۇت ۋە شىركهتلهرنىڭ ههممىسىنى دېگۈدەك ئىگهللىۋالدى.‏ ئۇلاربۇ زاۋۇت ۋە شىركهتلهردە ئۆزلىرىدىن بولمىغانلارنى قهتئىي ئىشقا ئالمايدۇ.‏ شۇڭلاشقائۇيغۇرلار ئۆي تازىلىقىغا ئوخشىغان پهس ئىشلارنى قىلىشقا مهجبۇر بولۇۋاتىدۇ“‏ . 33شۇڭا تۈركىيه جۇمهۇرىيىتى باش مېنىستىرى رەجهپ تاييىپ ئهردوغاننىڭ- ٢٠٠٩ يىل - ٧ ئاينىڭ - ١٠ كۈنى NTV تېلېۋىزىيهسىدە شهرقىي تۈركىستاندىكىقهتلىئام ههققىدە:‏ ‏”شهرقىي تۈركىستاندا بولۇۋاتقانلار ئىرقىي قىرغىنچىلىقتۇر.‏بۇنى باشقا بىر سۆز بىلهن سۈپهتلهش مۇمكىن ئهمهس“‏ دېگهن سۆزى ههرگىزمۇ خاتائهمهس بولۇپ،‏ بۇ سۆزنى قىلغان ۋاقىتتا،‏ بىرەر سىياسىي مهنپهئهتنى كۆزلىمىگهن89

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!