dogu-turkistan-sempozyumu

در.‏ ئهكرەم هىجازىي / سوغۇق مۇناسىۋەتلهر ئۇرۇشى ۋە 11 سېنتهبىردىن كېيىنكى شهرقىي تۈركىستانلوندوندا بېسىلغان ‏«ئاسىيا يولى Asia) «(Throuth ناملىق كىتابىنىڭ ٢٤، ٢١، ٢٠،٤٥٦ ٢٥٥، بهتلىرىدىمۇ مهزكۇر رايون ‏«شهرقىي تۈركىستان Turkistan) «(Easternدەپ يېزىلغان.‏ههممىگه مهلۇمكى،‏ خىتايلار ئۆز ئىمپېراتورلىرىنىڭ تارىخلىرىنى يېزىشتاناهايىتى مهشهۇر،‏ سۇلاله ئىلمى خىتايدا بارلىققا كهلگهن بولۇپ،‏ ئۇ ئىلىمنىڭ بىرئالاهىدىلىكى شۇكى،‏ ئىشنى ساپلىققا مهركهزلهشتۈرىدۇ،‏ ئۆزىنىڭ خاراكتېرى ياكىمۇهىتىدىن بولمىغان نهرسىنى رەت قىلىدۇ.‏ ئۇنى پهقهت ئۆزىدىن ئايرىشقا ئېهتىياجبولغاندىلا تىلغا ئالىدۇ . 4 خىتاي سۇلاله تارىخچىلىرى مۇشۇ نۇقتىنى ئاساس قىلىپ،‏شهرقىي تۈركىستان ۋە ئۇنىڭ شهههرلىرىنى خىتاي تىلى تهبىرى بويىچه ‏«شىيۈ»‏ دەپخاتىرىلىگهن ياكى خىتاينىڭ غهربىگه جايلاشقان ‏«يات دۆلهت»‏ دەپ يازغان.‏ دېمهك،‏شهرقىي تۈركىستان ‏”شىنجاڭ“‏ دېگهن ئىسىم بىلهن هېچ يېزىلىپ باقمىغان.‏ ئهنهشۇ سۇلاله تارىخلىرىدىن ‏«تاڭنامه ‏(مىلادى ٦١٨ ‎٩٠٧‎‏)»؛ ‏«خهننامه ‏(مىلادىدىنبۇرۇن ٢٦٠ يىلىدىن،‏ مىلادى ٢٤ يىلىغىچه)»؛ ‏«كېيىنكى خهننامه ‏(مىلادى ٢٥ ‎٢٢٠‎‏)»؛ ‏«چىڭ سۇلالىسى تارىخى»؛ ‏«ۋېي سۇلالىسى ‏(مىلادى ٣٨٦ ٥٥٦) تارىخى»؛‏«سۈي سۇلالىسى ‏(مىلادى ٥٨١ ٦١٧) تارىخى»؛ ‏«سۇڭ سۇلالىسى ‏(مىلادى ٩٦٠ ١٢٧٩) تارىخى»؛ ‏«يۈەن سۇلالىسى ‏(مىلادى ١٢٠٥ يىلىدىن ١٣٦٧ يىلىغىچهخىتايدىكى مۇڭغۇل هۆكۈمرانلىقى جهريانىدا يۈز بهرگهن ۋەقهلهر)‏ تارىخى»؛ ‏«مىڭسۇلالىسى ‏(مىلادى ١٣٦٨ ١٦٤٣) تارىخى»‏ قاتارلىقلاردۇر.‏بىراق،‏ مۇشۇنداق تارىخىي،‏ مهدەنىي ۋە ئىلمىي ئاساسقا ئىگه كهسكىن ئىسپاتلارخىتايلار تهرىپىدىن بېرىلگهن ئاتالمىش ئىسىمنى رەت قىلغاننىڭ ئۈستىگه،‏كىشىنىڭ كاللىسىدا بىر سوئال تۇغدۇرىدۇ.‏ ئۇ بولسا،‏ ئېغىر دەرىجىدە بۇرمىلانغانخىتاي رىۋايهتلىرى ئۇ ئىسىمنى ئىنكار قىلىپ تۇرسىمۇ،‏ يهنىلا توغرا بولمىغانئىسىم ئۈستىدە چىڭ تۇرۇشنى هاماقهتلىك دەپ قارىمىغان.‏ ئهنه شۇنداق سهپسهتهرىۋايهتلهرنىڭ ئهڭ ئاخىرقىسى خىتاي هۆكۈمىتى يېقىندا تارقاتقان ئاتالمىش ‏«ئاقتاشلىق كىتاب»تا ئوتتۇرىغا قويۇلغان بولۇپ،‏ ئۇنىڭدا شهرقىي تۈركىستانغا ئالاقىدارئىشلار ههققىدە ئېيتقان بهزى سۆزلىرىگه قاراپ چىقايلى:‏‏«بهزى قهدىمىي مۇستهملىكىچىلهر شىنجاڭنى خىتايدىن ئايرىپ چىقىپ،‏ئۆزلىرى هۆكۈمرانلىق قىلىش نىشانىنى ئهمهلگه ئاشۇرۇش ئۈچۈن شىنجاڭغاشهرقىي تۈركىستان دېگهن ئىسىمنى قوللانغان...‏ ئۇلار شىنجاڭنىڭ ئاتالمىش63