11.07.2015 Views

dogu-turkistan-sempozyumu

dogu-turkistan-sempozyumu

dogu-turkistan-sempozyumu

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

پروف.‏ در.‏ ئالائىددىن يالچىنكايا / شهرقىي تۈركىستان تارىخىدىكى مۇهىم بۇرۇلۇش نۇقتىلىرى ۋە خىتاي ئىشغالىيىتىقهشقهرىيه ‏(شهرقىي تۈركىستان)‏ دۆلىتىشهرقىي تۈركىستاننىڭ بۈگۈنكى سىياسىي ئههۋالى ئاساسهن 19 ئهسىرنىڭئىككىنچى يېرىمىدا مهيدانغا كهلگهن ۋەقهلهر بىلهن زىچ مۇناسىۋەتلىك.‏ هازىرقىتۈركىستان جۇمهۇرىيهتلىرىدىن قازاقىستان،‏ قىرغىزىستان،‏ ئۆزبهكىستان،‏تاجىكىستان ۋە تۈركمهنىستان قاتارلىقلار ئهنه شۇ مهزگىللهردە چاررۇسىيهنىڭمۇستهملىكىسىگه ئايلىنىپ قالغان بولۇپ،‏ ئۆكتهبىر ئىنقىلابىدىن كېيىنمۇبۇ ئههۋال ئۆزگهرمهي،‏ شۇ پېتى داۋاملاشتى.‏ ئهنگىلىيه باشچىلىقىدىكى ياۋرۇپادۆلهتلىرى غهربىي تۈركىستاندىكى رۇس ئىشغالىيىتىدە قانداق رول ئوينىغان بولسا،‏شهرقىي تۈركىستاندىكى خىتاي ئىشغالىيىتىدىمۇ ههم شۇنداق رول ئوينىدى . 91863 يىلى،‏ رۇس باسقۇنچىلىرىنىڭ هۇجۇمىغا قارشى ئېلىپ بېرىلغانخوقهند،‏ تاشكهنت ۋە ئاق مهسجىدنى مۇداپىئه قىلىش جېڭىدا پىشكهنتلىك ياقۇببهگنىڭ كۆرسهتكهن قههرىمانلىقى ئهمىرنىڭ دىققىتىنى ئۆزىگه تارتقانىدى . 10 مانجۇخانلىقىنىڭ زاۋاللىققا يۈزلىنىشى سهۋەبىدىن چىققان مالىمانچىلىقتا قهشقهرنىڭهاكىمىيىتىنى قولىغا ئالغان قىرغىز قوماندان سادىق بهگ،‏ 1864 يىلى بىرههيئهتنى باشلاپ خوقهند خانلىقىغا يېتىپ كهلدى ۋە سابىق خوجىلارنىڭ نهسهبىدىنكهلگهن بهزى كىشىلهرنىڭ قهشقهرگه بېرىپ،‏ ئۆزئارا تىركىشىۋاتقان پىرقىلهرنىبىرلهشتۈرۈش ئارقىلىق قهشقهردە ئاسايىش ئورنىتىپ بېرىشىنى تهلهپ قىلدى.‏يۇقىرىدا ئېيتىپ ئۆتۈلگهندەك،‏ خىتايلار شهرقىي تۈركىستاننى ئىشغال قىلغاندا،‏خوجا ئهۋلادلىرى خوقهندكه كېلىپ ئورۇنلاشقانىدى.‏ كۆرۈلگىنىدەك،‏ خوجىلارهۆكۈمرانلىقى خهلقنى بىزار قىلغان دەۋر ئهمهس،‏ بهلكى ئۇرۇق ئهۋلادىدىن تارتىپههممىسى خهلقنىڭ هۆرمهت ئېتىبارى ۋە قىزغىن هىمايىسىگه ئېرىشكهن سۇلالهئىدى.‏ قهشقهر دۆلىتىدىن بۇرۇن هۆكۈم سۈرگهن ئهڭ ئاخىرقى خوجىلار هاكىمىيىتى1820 يىلىدىن 1840 يىلىغىچه داۋاملاشقان بولۇپ،‏ بۇ يىللاردا خوقهند خانىمۇههممهد ئهلى خان (1822 ‎1842‎‏)نىڭ ياردىمى بىلهن خىتاي ئىشغالىيىتىگهقارشى قاتتىق تىركهشكهنىدى.‏ خوقهند خانى تېخى 40 يىل بۇرۇنغىچه قهشقهردەئۇزۇن مهزگىل مۇۋەپپىقىيهتلىك هالدا هاكىمىيهت يۈرگۈزگهن جاهانگىر خوجىنىڭهايات قالغان يېگانه ئوغلى بۈزرۈك خاننى بىر بۆلۈك ئهسكهر بىلهن قهشقهرگه يولغا39

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!