dogu-turkistan-sempozyumu

Dou rkiann rlk olu e aderini ain Eme akk Türkistan’da özerk idare gerçeği25 Ekim 1949 tarihinde Çin ordusu Doğu Türkistan’a işgal gücü olarak girdiğinde,başkent Urumçi havalimanında kendisini karşılamaya gelenlere GeneralWang Jing şunları söylüyordu: “Bizler sizlerin misafiri olarak burada bulunuyoruz.Bölgenizde işler rayına girdiğinde ülkemize geri döneceğiz. Bu, lider MaoTse-Tung’un size sözüdür.” İşgalci Çin, Doğu Türkistan topraklarında bütünüylehâkimiyet kuramadı. Zira Doğu Türkistan Cumhuriyeti olarak yapılanmış üç vilayettedüzenli direniş ordusu bulunmaktaydı. İşgalden altı yıl sonra, tam tarihi ile01.10.1955’te Çin Doğu Türkistan’a “Sincan Özerk İdari Bölge” adı ile özerklikvermeye mecbur kaldı. Dünya uluslarından herhangi bir ulusa özerklik verildiğininilan edilmesi, uluslararası hukuka göre, o halkın din, dil, örf ve âdetlerininkabul edildiği anlamına gelmektedir. Aynı zamanda ülke halkının kendi topraklarınınzenginliklerinden istifadesi, içeride ve dışarıda dolaşım özgürlüğü gibi konulardahak sahibi olduğu anlamına gelir. Yine Çin’in de imzaladığı BirleşmişMilletler (BM) sözleşmesine göre, bir halka özerklik verilmesi, kaderini belirlemehususunda halk oylamasına gitmenin bir ön adımı olarak görülmektedir. Ancakdurum böyle olmamış ve Doğu Türkistan’da otonomi hiçbir zaman tatbik edilmemiştir.Aksine bu sözde özerklik, uluslararası kamuoyunu ve Doğu Türkistan halkınıaldatmacadan ibaret bir uygulama olarak kalmıştır. Bu şeklî özerklik idaresinemuhalif oldukları için de on binlerce insan tutuklanmıştır.Özgürlük hareketleri ve uluslararası kamuoyundaDoğu Türkistan halkının haklarını talep etmesiÇok sayıda Doğu Türkistanlı dernek ve hareket uzun zamandan bu yanaçalışmakta, maddi ve hukuki imkânları çerçevesinde faaliyetler gerçekleştirerekDoğu Türkistan halkının haklarını talep etmektedir. Bu doğrultuda Türkiye, ABDve Orta Asya’da ve Almanya başta olmak üzere AB ülkelerinde bu kısa çalışmadaadlarını sayamayacağımız kadar çok kuruluş bulunmaktadır. Yükselen Çin gücüdolayısıyla Doğu Türkistan davasını uluslararası mahfillerde gündem yapmakmümkün olmuyordu. Ancak 5 Temmuz 2009 olayları tabloyu tamamen tersineçevirmiştir. Artık dünya kamuoyu “Doğu Türkistanlılar kimdir ve sorunları nedir?”diye sormaya başlamıştır.259