Werke. Kritische Gesamtausgabe. [Hrsg. von J.K.F. ... - Maarten Luther

In XV Fsalmos graduum. 1532/3H. [1540.] (Ps. 123, 1) 123
Hb] multiLtudine. Uiiicum est hoc, ut 'levemus'. Ibi significat magLnitudinem
siii af[fectus et gemitus, quod nuUum auxLilium nisi ad habitatorem ipsum.
Sed tempore operationis ift vehLementer jdjlüer, sed coram deo fortis^simum.
Christianus in tent[atione loquitur verba, quae ipse non intelLligit,
5 utEo. 8.: 's[pintus SLanctits seit gemitus', et qui seit, novit, roaS bte tüortwöm.s.'zg
gelten. Ideo cum dicit: 'habLitator coeli'. Ibi inlirma fLides, dum oramus,
cum exauditi et dedit, tum fortis. Opponit habitatorem in clobIo contra
habLitatores in terra. Sic arrip[it fldLUciam orandi ad, cum maior
Sit quam qui in mundo. Si diabLolus, mundus, adversa[rii magni, qui
10 mord[ent, maior noster, quia vocatur 'hab^itator celi', cum quo infinita
milia ang[elorum; ubi unus homo, princeps, nobLilis, heretLicus divex^at,
Dr] tarnen Deus sit maior. Quid igitur, si mundus te ridet et vexat? Huc
potius respice, quod Deus cum omnibus Angelis et Sanctis suis te intuetur,
te praedicat ac laudat. Hoc versus iste significat verbis, ut videtis,
15 satis humilibus, sed plenis omni copia consolationum, si quis modo
crederet. Spiritus certe, qui haec verba dat et suscitat gemitus hos in
afflictorum cordibus, intelligit, quanta gravitate haec orentur.
Porro in secundo Psalmo Graduum diximiis, Sanctos in veteri Testamento,
cum orarunt, non simpliciter orasse ad Deum coeli, sicut Turcae
80 et ludaei adhuc hodie orant, sed vertisse se corpore et animo ad templum
in Hierusalem. Itaque qixod hie dicit: 'Ad te, Domine, levo oculos meos,
qui habitas in coelo', sie intelligendum est, ut et corde et gestu fateatur
illum coeli Habitatorem habitare vere in tabernaculo in Hierusalem.
Hoc eo consilio hie repetendum et admonendum esse duxi, ut prohibeam
ii cogitationes, quae ascendunt propria temeritate ad nudum Deum et
pingunt Deum in coelo esse invocandum. Nam is locus tenendus est,
in quo Deiis vult adorari. Is fuit locus tabernaculi tempore Legis, et
recte dicitur coelum, sicut ministri eins loci et cultuum dicuntur 'stellae'
et populus 'exercitus coeli', Sicut Esaias et Daniel loquuntur Esa. 40., gei.^o.-'«
30 Daniel 8. 11. In novo Testamento diximus non esse aliquem corporalemjon.s, lo
locum, sed plenitudinem divinitatis esse et inveniri in uno homine et
Deo Christo. Eins populus seu credentes appellantur Kegnum Dei,
sicut Paulus dicit: 'Eegnum Dei in vobis est', Ideo scilicet, quia Christus, gur. i?, 21
Eex coeli, in Sanctis per Spiritum et verbum suum regnat. Sic Paulus
35 in Colossensibus dicit, 'nos esse in coelestibus', non quod corpore simus sp^ti 3. 20
In coelis, sed quod ille Eex, qui regnat, vivit, loquitur, operatur in nobis,
est Eex coeli etc.
;Hoc ideo necessarium est scitu, ut maneamus in recta, sed tamenmatttT.u
angustiore semita nee putemiis Davidem orasse sprcto templo. Qui enim
26 fingunt £