Werke. Kritische Gesamtausgabe. [Hrsg. von J.K.F. ... - Maarten Luther

In XV Psalmos graduuni. 1532/33. [1540.] (Ps. 127, 3) 249
Hs]ut impossibilc, qnod non probetur ab omnibus. Et sequebatur. Si hie
cogLitassem: quia let[arent\ir audLitores, ergo g^e e§ an, — Sicut MuntzLC-
rus et ein seditionem angevid)t. Sed sicut PLaulus docuit me, feci: 'Infflat.e.^
semetipso', cap. 6.; sap[ieiitia mundi non sie facit, sed S[piritiis S[anctus.
s Cic[ero et DemosthLenes q[iianiqiiam eonsuleret, hoc factmi AthLenien-
ses et grecae Civitates, Non volebant tantum in se, sed in ceteris: nos
secuti Demosth[enem, ilk effecit! Ita Cic[ero Eo[manum impLerium:
me authore fortimata Koma. 5)a§ fjeifft velle facere ex d[ivino dono
praesumptuosum opus. Quando interrogas, quid faciendum, Num non
10 imperandum, regendus PopLulus, ducenda iix[or, quaerenda pecLunia,
3 fecit 4 semptipso 8 dono über (opere)
Dr] qui idem mihi aceidisset, quod Munzero et aliis fanaticis accidit. Boni-
tate autem causae, hoc est, ipso verbo Dei nitebar. Id sentiebam ne a
portis quidem inferoium everti posse, etsi me et qui mecum sentiebant
facile per tyrannidem adversarü possent opprimere. Ae sane bonitas
15 causae effecit, ut sequeretur quoque ingens approbatio omnium, etiam
illorum, qui nunc nobis sunt infensissimi bestes. Hie si tam stultus fuissem
et eogitassem me habere infinites meae sententiae suffragatores ac
fiducia multitudinis coepissem aliquid tentare, sicut Munzerus fecit, idem
meus quanquam in causa meliore, qui illius, fuisset exitus. Sed malebam
20 sequi S. Paulum, qui me sie monebat Galata. 6.: 'Opus suum probet ®oi-6.
unusquisque, et sie in semetipso gloriam habebit et non in alio.'i Ac
prodest hoc praeceptum etiam in politicis causis gravioribus observare,
ut, si quis aliquid magni tentat, nequaquam id faciat fiducia aliorum,
sed sibi soli id sustinendum esse putet et ideo divinum auxilium imploret.
S5 Alii, qui amicorum gratia et auxiliis nituntur, nunquam de divino auxilio
cogitant, ideo etiam semper habent exitus infoelices. Sic quidam in
Suevis, cum iam ad ultimum supplicium raperetur ob quaedam consilia
in Republica tcntata, sapientissime dixit: S35a§ einer allein ntd}t fonbte
er'^eben, baä folt er jelbanber Itgcn laufen ^ hoc est, nihil fidu-
30 cia aliorum tentandum esse. Propria experientia edoctus vidit infoeliciter
tentari ea, quae aliorum fiducia suseipiuntur. Ut autem redeam
[SBg. T] ad institutum : Cicero, Demosthenes, summi viri, non putarunt
11 Munzero, Zwing! lo et S fanaticis fehlt 8 11(12 Bonitate] Fiducia S
12J16 hoc bis sequeretur] aniraabar earaque sentiebam tam apertam, veram et indubitatam
esse, ut impossibile esset eam ab ullo sano impugnari aut everti posse, et sequebatur S
19 quamquam in causa meliore fehlt S 26(27 in Sueyis fehlt S 28 tonbte B
29130 hoc bis esse fehlt S
') Erinnerung Luthers aus der Anfangszeit seines Wirkens. ') Wander : erheben 1.
4