Werke. Kritische Gesamtausgabe. [Hrsg. von J.K.F. ... - Maarten Luther

In XV Psalmos graduum. 1532/33. [1540.] (I's. 127, 1) 223
Hs] feces braus. Conditae ergo sunt polLitia, OecoLnomia, leges scripLtae in
cordibus liomiuum. Natui'a avitem non potest obedire istis donis. Sed
sie: gubernabo, ducam in hunc flneni, quaeram meam vol[uptatem,
gloriam, commodum. Dominus dLicit: ^a, ba^ muft mtdE) cjeluftLen; dedi
5 tibi solem et agTo.s, non fercnt i'[ructum, quem vis. ^aS tft vitium liuma[nae
naturae, quod non putat creationem et dona, sed vult ein feci brau§
madjen; sed jol (jeiffeLn: Ego accepi, Dominus dedit; Non: homo fecit.
Ideo magna EmpliLasis in vocab[ulo 'Dominus': Ego dominus, non homo,
non nos. In parte Eelationis: nos non sumus, qui gubLernant uxorem,
'•*'''''
10 oecoLUomiam. Textus: 'AdLduxit ea ad Adam' etc. et 'omnia viventia' ^'i'
etc. 'Adam vocavit ea et dedit nomen', accepit dominiuki, sed divinitus,
sed sie, ut gubernetur a supLremo domino. ©r I}etft 'Dominus', qui t)au§
3 hunc] hoc 10 eam
Dr] natura fere bis abutitur in eo, quod dielt: Ego faciam, ego gubernabo
et perducam ista dona in hunc flnem, quaeram inde meam voluptatem,
15 gloriam, pacem etc. Hac praesumptione Dens summe offenditur, quare
non addlt successum, et merito. Sicut enlm solem condidit, ut eo fruereris,
non ut cum pro tuo arbitrio regeres, sie dedit agrum, nt eum coleres,
non ut pro tuo arbitrio ferret, quid et quantum tu velles, sed quid et
quantum ipse donaret. Sic dedit Eempublicam, rationem, uxorem,
20 famiüam et reUqua. Sed hoc perpetuum est vitium humanae naturae,
quae peccato Adae sie est corrupta, ut dona Dei non agnoscat. De dono
debebat cum gratiarum actione dicere: Hoc accepi; sed süperbe et blaspheme
dicit: Hoc feci. Debebat dicere: Haec Dominus Dens meus dedit
et conservat ; sed dicit : Haec ego homo peperi et gubernabo mea sapientia.
25 Quare particula DOMINUS in primo et seeundo versu eum Epitasi
est legenda, ut respiciat Antithesin: Msi Dominus aedificaverit, custo-
dierit etc. 'Dominus' dicit, non: homo aut nos. Non enim nos sumus,
qui generamus fiUos, qui gubemamus uxores et familiam, sed Dominus.
Sicut textiis in Genesi quoque probat: 'Addiixit ea ad Adam Dominus, i-*"'"'«^ 2, i9
30 ut videret, quid vocaret ea' etc. Adam quidem vocavit creaturas omnes
et accepit dominium, sed accepit a Deo. Ipse nee creavit eas nee ad se
adduxlt, sed creatas et adductas nominavlt et positus est dominus, sie
tamen, ut gubernaretur a superlore Domino. Ita hie Psalmus dicit:
Dominus est, qui aedlficat domum, qui dat uxorem, liberos, victum,
35 qui civitatem custodit, pacem publlcam donat, leges tuetur etc. Quare
"voces NISI DOMINUS grandiorlbus literis sunt scrlbendae, qula natura
humana maxime contra eas pugnat, idque vltlo lapsus Adae, quod omnia
13 fere bis ahutitur] non potest istis abuti S 16 addit] dat S Sicut bis condidit]
Dedit solem S eo fehlt S 20 Sed bis est] Hoc est igitur