slika politike - Jovan Despotović

139Kada je Mileta Prodanović 1994. godine istakao kako Rad grupe ŠKART jeste pokušajuspostavljanja novog humanizma u vremenu koje brine samo za kolektivitete, pojedinačan,intiman iskaz naspram gomile, to je zapravo značilo da je u tom vremenu, usred rata, totalnedrame i opšte nemaštine jedna mala grupa mladih stvaralaca, zapravo umetnički par prigušeno,ali dovoljno glasno i energično na ultra-frekventnoj talasnoj dužini, dakle tihom snagom,ponudio jedan individualni odgovor i otpor, znak aktivnog komentara i akcije koja nije nasilnaveć intelektualna i mentalna. Ta duhovna i kreativna oaza, sasvim po ugledu na samoizolaciju, uprvom trenutku baštinila je na jednoj od brojnih margina lokalne andergraud-urbane kulture, alise vremenom već sredinom devedesetih transformisala do zapažene umetničke pojave koja jepočela da ostavlja sve dublje tragove u zatečenom socijalnom i ideološkom ambijentu.Njihovo učešće na izložbama kakve su bile Privatno - javno ili Novinari u mračnimvremenima pokazalo je da je Škart poprimio jednu vrlo specifičnu i respektabilnu osobinu koja jeveoma dobro bila uočena. Ona je i valorizovana kao adekvatno radno defenisani oblik kreativnogponašanja u zatečenom ambijentu sa, za umetničko stvaralaštvo krajnje nepovoljnim uslovima.A održati se u takvim uslovima poseban je fenomen, pri tome, kako smo videli sa malim, tekprimetnim formama rada i diskretnog ponašanja. Tome je doprinela i njihova radna strategijakoja je stajala potpuno naspram tada dominantnih procesa karakterističnih za high-techumetničku produkciju. Manufaktura Škartovih radova simbolički je ukazala na još uvek vidnu,ali sada i nešto pojačanu, potrebu da se umetnici u samom činu stvaranja artefakta vratedirektnom radu sa materijalom koji je budući potisnut novim tehnologijama, počeo da sezaboravlja. Ukupno gledajući, fenomen grupe Škart označio je jedan krajnje neuralgični trenutaku našoj političkoj stvarnosti tokom devedesetih godina na koji su oni reagovali neposrednomstvaralačkom aktivnošću ispunjenom mnogim simboličkim sadržajima koji nisu obavezno biličitani kao politički angažovani ali su istovremeno davali ipak dovoljno podataka o sebi kao oposvećenosti koja je duboko zadirala upravo u ideološko stanje vremena.Ledart: Zaleđena zbiljaGodne 1993. Osnovana je novosadsko-beogradska grupa Led-art u čijem se najaktivnijemnukleusu nalaze Nikola Džafo (slikar), Dragan Živančević (slikar i grafički dizajner), DragoslavKrnajski (skulptor), Goran Denić (grafičar), Vesna Grginčević (pisac), Nebojša Milikić (geolog)