slika politike - Jovan Despotović

452moguće - nešto treće, o čemu će tek biti reči tokom 2006. godine). Naime, nakon jedneneformalne konsultacije sa grčkom delegacijom u Savetu Evrope tokom 2003. godine,pokrenuta je jedna brza bilateralna inicijativa, doduše samo na nivou razmene prvihinformacija i mišljenja o mogućem uspostavljanju trajnijeg sistema zaštite kulturne baštine naKosmetu između ministarstava kulture Srbije i Grčke. Ova inicijativa imala je nekolikočinjenica u vidu.Prvo, suprotno zvaničnom, političkom stavu, da je kulturna baština Srba na Kosmetusamo ’srpska’ prema nacionalnom određenju, u nauci je prihvaćeno opšte mišljenje da ona,iako jeste ’srpska’ po poreklu, teritoriji na kojij je nastala, ktitorima, stanovništvu koje jekoristilo od srednjeg veka, tj. nastanka prve srpske države, upravo njeni najvažniji inajvredniji spomenici su zapravo vizantijskog porekla, o čemu svedoče sve najznačajnije i, unaučnom svetu, priznate studije o poreklu i pripadnosti civilizacijskom krugu njenearhitektute, fresko-slikarstva i ikonopisa koji su očuvani do današnjeg vremena, i koji se kaodeo svetske kulturne baštine upravo iz tog razloga moraju posebno čuvati i preneti budućimgeneracijama. Dakle, što se nauke tiče, nema ničeg spornog oko toga da su ’srpski spomenicikulture’, i oni na Kosmetu, zapravo vizantijskog civilizacijskog porekla zbog mnogih, a nesamo umetničko-istorijskih ili estetičkih razloga.Drugo, ovaj ’vizantijski civilizacijski krug’ arhitektonskog i slikarskog nasleđateritorijalno je vrlo širok i obuhvata zapravo sve današnje države koje su bile potpuno ilidelimično u sastavu Vizantijske imperije u njenom najmoćnijem periodu tokom 13. veka.Tačnije rečeno, broj država na čijoj se teritoriji nalaze ostaci vizantijske arhitekture jepetnaestak, među kojima su i neke od danas najmoćnijih, najbogatijih i najuticajnijighzemalja, poput Ruske Federacije, Italije, Grčke, Turske, Libana, Izraela, Egipta i Sirije, pa svedo manjih kao što su Hrvatska, Bosna i Hercegovina, Makedonija, Gruzija, Jermenija,Bugarska, Rumunija, Kipar, Albanija, dakako, Crna Gora i Srbija, tj., Kosovo i Metohija.Treće, ovu vrstu ’regionalizacije’ problema zaštite kulturne baštine naša diplomatijadosada nije iskoristila mada je za to bilo nekoliko povoljnih trenutaka, posebno naspecijalizovanim međunarodnim konferencijama posvećenim ovoj temi. A navedeni spisakdržava dovoljno je moćan da, uz adekvatne pripreme i ’lobiranje’ sa naše strane, može mnogoda učini da se sačuvana kulturna baština, a sada u velikoj meri ugrožena, na Kosovu iMetohiji odbrani od daljih, mogućih razaranja i devastacija.