slika politike - Jovan Despotović

83jurišnika okupljenih oko marksističkih centara i univerzitetskog partijskog komiteta (čija ćevrtoglava politička karijera uskoro biti izvedena pod budnom pažnjom njihovog ideološkogmentora - prof. Mire Marković) identifikovala su zapravo jednu staru i stalnu potrebu da seslikama pridodaju oni sadržaji koji su najčešće ili sporedni ili ih nema. Strah od ikona se posleikonoklazma dubokog vizantijsog srednjeg veka obnavlja i intenzivira sa komunističkomvladavinom (neračunajući turski period koji je po prirodi antiikoničan i izvan je evropskogcivilizacijskog konteksta).Potpuno je prirodno i razumnjivo da ova vrsta javne ideološke reakcije usledi nakončetrdeset godina neprikosnovenog vladanja komunizma u svim oblastima života, odekonomije i prava do obrazovanja i kulture gde je upravo najrevnosnije sprovođena.Činovnicima i braniteljima Titovog poretka bila je veoma važna dominacija i u umetničkomstvaralaštvu. Oni su u toj oblasti držali monopol koji je prošao kroz nekoliko faza: odnajrigidnije dogmatičnosti socijalističkog realizma neposredno nakon revolucije do mekšihideloških projekata poput nekih vidova kontrolisane stvaralačke slobode u vremenu koje sesmatralo socijalističkim i samoupravnim ("socijalistički estetizam", na primer).Deset godina kasnije (mada i u međuvremenu nailazimo na manje-više ubedljiveprimere pogotovo u ratnim područijima gde se uz zatiranje stanovništva odvijalo i uništavanjeumetničkih dela), dolazi do još jednog drastičnog čitanja slika, i istovremeno do jednogidentičnog, doduše manje opasnog i destruktivnog ali ne i manje pogrešnog razumevanjasadržaja neke vizuelne poruke. Prvi je reagovanje mitropolita Amfilohija Radovića nacetinjski Bijenale, drugi je tumačenje arh. Spasoja Krunića jedne puruke koja emitovana saantiizbornog plakata Demokratske stranke.Satanske ikone: U svom gnevnom saopštenju od svega što je mogao da vidi naBijenalu, mitropolit je pokazao jedino da je ona - satanska. Pošto ovo nije estetička većideološka ocena, moglo bi se razumeti da je ona došla od crkvenog velikodostojnika samoukoliko bi se radilo o religioznom seminaru zatvorenog tipa. Ali, kako se u ovom slučaju radio javnoj umetničkoj izložbi bila bi prihvatljiva jedino reakcija gospodina Radovića, posetiocaizložbe koja ga je zbog nekog svog sadržaja mogla izazvati da se burno oglasi.A ako se, ipak gospodin Radović oseća pozvanim da arbitrira o estetičkim pitanjima savisokog mesta crkvenog dostojnika, mora se primetiti kako je propustio nedavnu priliku da seizjasni oko skandaloznog odstranjivanja naručenih, od crkve prihvaćenih i postavljenihmozaičkih ikona u Žiči akademika Mladena Srbinovića. Ovog svetranog mitropolita tada