slika politike - Jovan Despotović

63Legati naših savestiJedna od najvrenijih i istorijski najdubljih tradicija ovdašnjeg kulturnog prostora jesuumetnički legati. Značajne zaostavštine umetnika ili kolekcionara stolećima su bilepredmetom ozbiljne pažnje; da bi se danas sačuvali takvi predmeti potrebno je da dobijustatus zakonom zaštićenih kolekcija, slično onima koje se nalaze u nacionalnim muzejima. Ada bi se to postiglo neophodno je zadovoljiti nekoliko preduslova.Najpre, mora postojati istinska svest o toj potrebi kao i zainteresovanost te spremnostdruštva i države da se te monografske ili kompleksne zbirke organizovano sačuvaju i zaštite.Beograd je od rata do početka tekuće decenije u mnogi prilikama pokazao tu spremnostpreuzimajući brigu o nekoliko reprezentativnih kolekcija na zaista uzoran način. Među njimasu svakako najpoznatije one Petra Dobrovića (slikarska zaostavština koja postoji kaosamostalna galerija ali o kojoj stručni nadzor obavlja Muzej savremene umetnosti) ili Vede idr Zdravka Pečara (čija je zbirka afričke umetnosti pretvorena u pravi specijalizovani muzej)itd. Vremenom se znatno uvećao broj umetničkih zaostavština koje imaju sve preduslove dabudu zaštićene po Zakonu o kulturnim dobrima: danas međutim, još uvek nisu zaštićeni niveliki legati skulptura Petra Palavičinija ili Sretena Stojanovića kao ni slikarski opusi Stojana]elića (koji se čuva o njegovom ateljeu) ili Miće Popovića (o kome danas računa vodi jedinonjegova porodica a toj brizi odnedavno se pridružio i Odbor za dodelu nagrade za umetnost"Mića Popović"). A one kolekcije koje će tek morati da postanu državnom i stručnom brigomznatno je više: ovo društvo mora naći načina da već sada preuzme odgovornost, na primer, zavelike skulptorske opuse Olge Jevrić, Olge Jančić, Vide Jocić kao i za slikarske Miodraga B.Protića ili Mladena Srbinovića koji spadaju u najveće po broju radova, ali su oni takođenesporno od najvećeg značaja za srpsku savremenu umetnost.Drugi je problem isključivo stručni, a odnosi se na procenu umetničke vrednosti nekogponuđenog legata koja mora biti maksimalno kompetentna, odn. doneta od stručnjakapotpunog uvida i poznavanja. Kako bi se u tom procesu u obzir uzeo samo mali brojnavrednijih "ponuda", stoga ne bi trebao da bude poseban problem odabira zaista najboljihlegata, koji su uostalom već istorizovani i kritički postavljeni na adekvatno mesto u odnosu namanje značajne opuse srpske i jugoslovenske likovne umetnosti što se čak i laički može lako