slika politike - Jovan Despotović

424tretman. Iako su i u toj oblasti propisi jasno definisani, naročito oni koji su doneti posleDrugog svetskog rata (UNESCO-va 'Konvencija o zaštiti kulturnih dabara u slučaju oružanihsukoba' doneta u Hagu 1954. godine, ’Venecijanska povelja o arhitektonskoj baštini' iz 1964.godine i 'Konvencija o zaštiti arhitektonskog nasleđa Evrope’ iz Granade 1985.) upravo zbogogromnih šteta nanetih kulturnoj baštini na mnogim evropskim ali i izvanevropskim ratištima,bilo je evidentno da se oni nimalo ne poštuju ni u našim ratovima devedesetih godina. Kadase jednog dana budu istraživali uzroci, naravno da će se ispitati i znanje komandnog vojnogkadra o ovim pitanjima, kao i civilnih službi koje su odgovorne za stanje u ovoj oblasti.Moramo istaći da ni aktuelna zakonska regulativa nije ni izdaleka dovoljno dobro regulisalaovu oblast.Da ovo nije samo naš problem već univerzalni, ovom prilikom ćemo se samo podsetitiuzaludnog nastojanja svojevremenog ministra kulture Republike Grčke svetski poznatepevačice Milene Merkuri koja je pokušala ne samo da u bilateralnim odnosima dve države,već i na međunarodnim forumima izdejstvuje povrat antičkih spomenika kulture koji senalaze u Britanskom muzeju, a u Engesku su odneti tokom 19. veka. Ili, u široj javnosti jeveoma dobro poznat i primer sa povraćajem umetničkih dela Nemačkoj koje su sovjeti 1945.godine kao ratni plen preneli u moskovske i petrogradske muzeje. Tek je pre nekoliko godina,u vreme ’perestrojske’ ovaj problem počeo da se rešava i time je ovo pitanje skinuto sa listesmetnji za uspostavljanje dobrih diplomatskih i političkih odnosa između Ruske federacije iSavezne republike Nemačke.Ogromna ratna razaranja koja nisu poštedela ni ustanove kulture ni crkvene objekte,kao i masovno preseljavanje stanovništva, uzrokovali su ogromno izmeštanje pokretnihkulturnih dobara (dakle muzejskih predmeta bez obzira da li su oni bili čuvani u državnim icrkvenim ustanovama ili su pak bili u privatnom posedu građana). Još za vreme trajanja rata uHrvatskoj započela je polemika oko toga da li su se predmeti kulturne baštine uopšte smeliiznositi sa teritorije tek uspostavljene Republike Hrvatske, a posebno pitanje je bilo na koji jeto način bilo urađeno. A radilo se o artefaktima koji su pripadali i hrvatskoj povesti umetnosti,ali i srpskoj na teritoriji te države, jer je u svim pozitivnim zakonskim propisma jasnonavedeno da je država na čijoj se teritoriji nalaze umetnički predmeti dužna da se o njimastara bez obzira na nacionalno ili religijsko poreklo i pripadnost.Svakako da je najpoznatiji primer bio zahtev Hrvatske za bezuslovnom restitucijomtzv. ’Vukovarskog blaga’ koje je iz najpoznatijih muzeja ovog grada – Gradskog, biskupskog,