slika politike - Jovan Despotović

78ULUS na prekretniciPolitizacija estetikeJoš jedan od mnogobrojnih sukoba unutar Udruženja likovnih umetnika Srbije u poslednjevreme odigrava se sve više pred očima javnosti. Gledajući 'istoriju' tih internih staleškihtrvenja zapaža se njihovo gotovo pravilno pojavljivanje svaki put sa formiranjem jedne noveizrazito velike i značajne generacije umetnika. Ovoj determinisanosti svakako da doprinosi iredovno zaoštravanje ideoloških pitanja koji stvaraju pogodan ambijent za odlučnijupolarizaciju stavova (i) među likovnim stvaraocima.Aktuelna kriza u ULUS-u, prema pisanju 'Naše borbe', evidentirala je nekolikootvorenih strukovnih i statusnih problema likovnjaka. Ako ovom prilikom za čas otklonimouzroke koji počivaju na 'ličnim razlozima': mnogobrojne povrede Statuta i nepravilnosti uradu rukovodilaca Udruženja, netrpeljivost među članovima koja može ležati u principijelnimrazlikama ali je znatnija podela na dobre i aktivne te loše i neaktivne umetnike, nezdravojpotrebi da neki članovi večno rukovode Udruženjem itd, dolazimo do temeljnih nesporazumakoji se delimično vide kao dnevnopolitički (u ideološkom pluralizmu normalno je da sepokatkad potegnu i politički argumenti) a češće su to zapravo stare rasprave koje se uistorijski novim vremenima zaodevaju novim ruhom.PRETEČE: Već 1898. godine u Beogradu je osnovano prvo 'Udruženje srpskihumetnika za plastične umetnosti i muziku' u koje su ušli slikari, vajari, arhitekte i muzičari.Cilj udruživanja bio je 'da ujedini srpske umetnike gornjih umetnosti na složen i zajedničkirad u težnji gajenja tih umetnosti u Srba, kao i moralno i materijalno pomaganje svojihčlanova'. Nakon Ujedinjenja, 15. novembra 1919. održan je prvi sastanak beogradskih slikarai vajara koji se uzima kao datum osnivanja 'Udruženja likovnih umetnika'. Zadatak je bio daštiti umetnost te duhovne i materijalne interese članova.Kako je uticaj Udruženja u umetničkom životu i javnosti postajao sve veći tako su sesve češće nalazili i razlozi da se asocijacija raslojava po mnogim pitanjima - od striktnoumetničkih do idejnih. Tako je, recimo, početkom 1929. godine grupa umetnika iztupilaformirajući nezavisno 'Udruženje kvalifikovanih likovnih umetnika'. U starom su ostaligotovo svi nezavisni članovi i modernistička grupa 'Oblik', dok su novom pristupili članovigrupa 'Lada' i 'Zograf" te nekoliko nezavisnih slikara i arhitekata. Osnovu sukoba u izjavi za'Politiku' (14. januara 1929.) 'kvalifikovani' su ovako objasnili: "Grupa smatra da treba razviti