slika politike - Jovan Despotović

28'treći put' nesvrstanih, autentičnu filozofiju Praxisa, reafirmisane ideje mladog Marksa iMarkuzea, itd.Kritika koja je tih godina pratila zbivanja na ovoj umetničkoj sceni oprezno je, i čini senevoljno, govorila o njenoj politizaciji. I to pre svega u najužem kontekstu kada je njen idejniangažman usmeravan isključivo na postojeće kulturne uslove i umetničke tokove. Dakle, oštricakriticizma "Nove umetničke prakse" sedamdesetih godina više je bila okrenuta prema samomumetničkom sistemu, prema muzejskim i galerijskim institucijama idejno se zalažući zaformiranje jedne permanentne stvaralačke alternative. Tako je u tekstu "Kritički odnos umetnikaprema instituciji muzeja" Ješa Denegri 1978. godine najpre utvrđujući istorijsku ulogu muzejanapisao: "Pojam muzeja u ovim suprotstavljanjima (mislio je na aktivnost futurista i dadaista -prim. J.D.) ima jedan sasvim uopšten karakter: radi se, zapravo, o muzeju kao simbolu odbranenekih vanvremenskih i vanistorijskih vrednosti koje se kao takve svesno isturaju kao preprekazasnivanju i društvenom afirmiranju vitalnih i aktuelnih umetničkih iskaza." Na istom mestu,sada govoreći o aktuelnom stanju muzejskih institucija, stoji i sledeća konstatacija: "... muzeji suse iskazivali i kao mehanizmi one kulturne politike koja je težila idejnoj i ideološkoj pasivizaciji,a u određenim momentima otkrivali su se i kao direktni pokazatelji sprege političke i ekonomskevlasti s jedne i kulturne i umetničke birokratije s druge strane." Ovime je praktično utvrđenosasvim opipljivo reperkusiranje širih političkih poteza u društvu na jednu specifičnu i osetljivumikro sredinu, njene tokove i procese u užem domenu kulture i umetničkog stvaralaštva. Da biovakav uticaj izbegli, neki umetnici su razvili brojne "post-objektne" strategije unutar vlastitogumetničkog rada i delovanja često prepličući idejne i političke poruke sa estetičkim i plastičkim.Među mnogim radovima koje je tokom sedamdesetih godina Marina Abramovićrealizovala nalazi se i onaj pod nazivom "Događaj s vatrom" ("Ritam 5") koji pokazuje tačno teaspekte. U prostoru oko velike plamene zvezde ona je izvela jednu ritualnu, body-art radnju kojase sastojala od sečenja vlastite kose i noktiju na rukama i nogama. Lako je u njemu identifikovatinekolike značenjske ravni. Simbol petokrake je najači. Zasnovan je na jedinoj ideologiji koja je uepohi titoizma istovremeno označavala i socijalističku politiku i tradiciju partizanskog rata ikomunističku revoluciju. Preplitanje njene lične (potiče iz partizanske porodice), životne iumetničke ideologije simboličkim jezikom je definisano ovom plamenom zvedom iodstranjivanjem delova tela. Individualni umetnički čin u osnovi jedne progresivne, levičarskeidejnosti vizuelizovan je jednostavnim oblikovnim radnjama ovog body-art performansa.