slika politike - Jovan Despotović

286malog perioda dominirala, u svim vodećim medijima i delom u vrlo značajnim institucijamakulture.Na istoj strani ovog fenomena nalaze se sve one moralno očuvane ličnosti koje nisudozvolile da budu srozane u blato bespuća vremena “koje su pojeli skakavci” kako je govoriopokojni Borislav Pekić. Tako postoji jedna slika nedavno preminulog akademika MićePopovića (izabranog svojevremeno od autoritativnog žirija vrlo različitih kritičara zanajznačajnijeg srpskog slikara nakon 1950. godine, a na godišnjicu njegove smrti decembra1997. formiran je Odbor koji će dodeljivati nagradu za umetnost koja nosi njegovo ime), kojase zove “Ne, hvala”. Na njoj je sam autor sa uzdignutom rukom u stavu odbijanja i saispisanim nazivom. Sadržaj te slike je poput Kainovog znaka obeležio Popovićevu ukupnuživotnu filozofiju koliko i stvaralačku estetiku još od vremena njegove prve, mladalačkepobune protiv dogmatskih postulata socijalističkog realizma u umetnosti na studijama naAkademiji u Beogradu (kada je sa grupom studenata slikarstva kraće vreme boravio u Zadru1947. godine, a zbog tog samovoljnog napuštanja škole on jedini iz te grupe nikada u nju nijebio vraćen), potom prve samostalne izložbe 1950. kada je promenom teme u svom slikarstvuizazvao prvu javnu osudu (obavezne socijalističke ilustracije posleratne obnove i izgradnjezamenio je portretima preostalih pripadnika građanske klase što je u oficijelnim umetničkimkrugovima doživljeno kao javni šamar), a definitivno umetničko i ideološko “ne”demonstrirao je uporno sedamdesetih godina u famoznom ciklusu “Slikarstvo prizora” ukome je nastao i pomenuti rad. Kako je sam svedočio, držao je da je upravo estetika njegovog“slikarstva prizora” pravi socijalistički realizam jer je u njemu prikazivao životnu i socijalnuzbilju tog vremena, a realizam je u ovom slučaju značio istinu, a to je sve zajedno odvodiloPopovićevu umetnost kroz mnoge zabrane ili javni politički linč kome je neprestano bivaoizložen. (Zanimljivo je primetiti da je povodom smrti Miće Popovića “Politika” objavilaizjave mnogih koji su ili učestvovali u njegovom progonu ili su se pak pravili da ne vide kakose režim prema njemu odnosi.) To svoje “Ne, hvala” Mića Popović je ponovio i u poslednjemjavnom nastupu - simbolično, pred pobunjenim studentima beogradskog univerziteta, a oni sunepogrešivo vođeni svojim osetljivim moralnim kodeksom i intelektualnom hrabrošću upravonjega pozvali da im se prvi obrati i okuraži ih u njihovoj prirodnoj “ne, hvala” reakciji naekstremnu nepravdu koja se u ovom slučaju zove izborna krađa. Taj oblik konstantnegrađanske neposlušnosti i umetničke pobune Miće Popovića poput njegovog individualnogpokreta otpora istrajavao je kao individualni čin praktično do poslednjeg dana i poput