slika politike - Jovan Despotović

159Slikovne ispovesti Bogoljuba Arsenijevića MakijaU srpskom slikarstvu posleratnog perioda, među brojnim poetskim nizovima u kratkotrajnomperiodu pedesetih godina, pojavila se i jedna grupa umetnika koja je stilski određena kaoslikarstvo fantastične figuracije. Vodeći autori: Dado Đurić, Uroš Tošković, LjubaPopović, Vlada Veličković čije je delo u tada obnovljeni modernizam (radije od teoetičaraimenovan kao savremenost) posle prekida nastalog usled dogmatskog, ideološki doktrinarnogsocijalističkog realizma, unelo novu živost, nisu nastojali da se uključe u oficijelne tokovedomaćeg stvaralaštva, niti da budu uobičajeno etablirani, za tu epohu, u njen dominantni tok.Razlozi tome su nekoliki, a važniji su s jedne strane mentalitet ovih umetnika koji sebe nisu(makar tada) videli kao zvanične ili vodeće stvaraoce trenutka uprkos tome što je njihovo delodavalo osnovni pečat vremenu ranih godina šeste decenije, a sa druge, njihova umetnost, potemama, likovnim sadržajima, vizuelnoj ekspresiji i dr. ili se kosila ili je bila direktnosuprotna likovnoj estetizaciji aktuelne umetnosti. Grubi, surovi prizori raspadnutih tela,genitalnih atrofija, deformacija ljudskih oblika, smrti, apokalipsi, nemogućih, iracionalnih ifantastičnih kombinacija formi itd, izazivali su uglavnom negativne reakcije iritirane publikekoja je u njima prepoznala, sem umetničkog izraza, i eksplicitnu društvenu kritiku kaodirektan udar na estetiku lepog kome je društvo, ne samo u kulturi, već i u svim ostalimoblastima tadašnjeg socijalnog života težilo još uvek vidajući rane od trauma prethodnog rata.Tamna strana života u ovoj umetnosti prevladala je neophodni optimizam izgradnje novogsocijalističkog društva. I time je bila uspostavljena demarkaciona linija koju ne samo poltičkiveć ni tadašnji umetnički režim nisu hteli niti smeli da prekorače. Usledio je ceo niz posledicapo te umetnike koji su odmah svrstani u slikarstvo surovosti, (a kasniji njihovi idejninastavljači poput Mira Glavurtića, Radomira Reljića, Dragana Lubarde i dr. u crni talas), teje takva odrednica trebala da im da jasnu (dakako optužujuću) ideološku ocenu što jeobavezivala na društvenu reakciju svih pozvanih - od političkih foruma do umetničkiinstitucija, udruženja, kritike, medija...Nije bez značaja ni činjenica da su ovi umetnici, otuda, ubrzo napustili Jugoslaviju inastanili se u Parizu, prestonici fantastike ne samo u vizuelnom stvaralaštvu već i u ostalimstvaralačkim oblastima. I mada su vremenom padali u zaborav, naglo su se osamdesetihgodina vratili u domaći umetnički život, sada gotovo kao mitske ličnosti ovenčane znacimaistinskog uspeha (profesurama, luksuznim monografijama, podrškom velikih galerista i