slika politike - Jovan Despotović

195jedne strane vrlo vidljiva njegova zainteresovanost za žive, aktuelne problemske sadržajevizuelnog jezika koji je koristio, a iz čijih je striktnih medijskih odrednica već u prvoj fazi izlazioi sve češće ih supstituisao tzv. novim medijima - pogotovo videom, zatim instalacijama iambijentima, do kompjutera elaborirajući teme i sadržaje svoje umetnosti mnogobrojnimpostupcima unutar njene imanentno semantičke ravni i otuda izvedene procesualnosti samepostavke.No, ta izvedbenost u nekim njegovim novijim radovima, poput onih pod nazivomKosovka devojka, Bosansko-hercegovački begunci i Seoba Srba sadrže i svojstva koja dobijajunovu dimenziju konrolisanog učestvovanja gledalaca u (re)kreiranju nekog umetničkogpredmeta. Naime, podloga ovih radova su poznate slike srpski akademskih realista s kraja XIXveka Uroša Predića i Paje Jovanovića sa istorijskim temama (koje su se u našim životima nabrutalan način ponovile devedestih godina XX veka) a odnose se na mit o Kosovskom boju (a naKosovu je, izgleda nimalo slučajno, započeo i najnoviji, za Srbe smrtonosni mit o SlobodanuMiloševiću), i redovnim viševekovnim seobama (najpre iz južnih krajeva Otomanske imperije,kasnije i sa zapada iz austrougarske carevine). Recikliranje tih mitova i istorijskih događajaprenetih u fabulozne slike najvećih preteča umetnosti ovog veka, u najnovijim interpretacijamaČedomira Vasića, dobijaju jasno receprivno polje: tanka nit koja deli istorijsku memoriju i njenobrisanje i potiranje dovelo je do najnovijih ratnih drama koje su dezintegrilase nekadašnjuJugoslaviju. A upravo toga postaje svestan gledalac-učesnik Vasićevog rada - predložak kojiodgovara originalnim slikama on dobija isključivo kao ispražnjeni pejsaž, avetinjski pust, bezživota i ljudi. Autor se očigledno poigrava sa najnovijim, tragičnim iskustvom žitelja današnjeJugoslavije koji su počeli da gube smisao za realnost usled snažnog pritiska istorije kroz državnuideologiju baziranu upravo na mitovima o dobijenim/izgubljenim ratovima te seobama koje suzatim sledile. Istorijska i umetnička memorija ovde su se preplele u upozoravajuće artificijelnodelo koje gledalac pasivno (baš kao i u vlastitom životu tokom proteklog vremena) prima bezmogućnosti da išta promeni. I nije samo umetničko delo medij prenošenja estetičkih, etičkih iliideoloških poruka, već je to i sam autor koji takođe manipuliše vlastitim radom poput državnika(ili demijurga).Ovi radovi po svojim ikoničkim, vizuelnim i semantičkim svojstvima podignuti su naopšti, aktuelni nivo brojnih traumatičnih i katastrofičnih događaja koje su se naročito tokomtekuće decenije intenzivirali u ovom delu Evrope. Ovaj postupak temelji se na smislumemorijalnog, na davanju novog obeležja pređašnjeg - onog što je ostalo kao konačni podatak i