ANAR Əsərlər VI ssenarilər, tərcümələr Bu kitabın çapı Ekson ...

—Yoldaşlar, mən bilirəm ki, Cavid artıq səhvlərini dərk etmiş və
bugünkü həyatdan, bügünkü qəhrəmanları əks etdirən yeni əsərlər
verəcəyini vəd etmişdir. Şura Yazıçılar İttifaqı TOktyabrın 20 illiyiU
adlı zərbəçi briqada təşkil etmişdir: Çəmənzəminli, Cavid, Süleyman
Rüstəm, Seyid Hüseyn yoldaşlar 20 il içərisində neft, pambıq,
mədəni inqilaba aid əsərlər yazacaqlar, Cavid (yanında oturan
Abdulla Şaiqə, pıçıltıyla):
—O vaxta qədər ömrümüzü çürütməsələr...
Gənc yazıçı:
—Fəqət bu azdır. Biz Cavidə Tsəndən yetər, bizə azdırU
deməliyik. “Səndən azdır, bizə kafi deyildir, ona görə də bizim
istədiyimiz qədər verməlisən” deyirik. Buna çatmaq üçün Cavid bir
qədər də Marksın, Engelsin, Leninin şah əsərlərini oxumalı və
həyata açıq gözlə baxmalıdır.
Kürsüdə eynəkli natiq:
—Yoldaşlar, mən başa düşmürəm. Burda az qala Cavidi sosializm
ölkəsinin şairi adlandırmaq kimi boş və mənasız çıxışlar edirlər.
Çobanzadəyə görə, Hüseyn Cavid Azərbaycan temalarında
yazmadığı üçün burjua yazıçısı imiş... Hüseyn Cavid həqiqətən kiçik
burjua yazıçısıdır, Çobanzadə isə həqiqətən liberal bir münəqqiddir
ki, özünə haqq-hesab vermədən sağa və sola yapışdırmakdadır.
Əcəba, Cavid Azərbaycan həyatından yazsaydı, o kiçik burjua şairi
olmaqdan xilas olurdumu? Bizcə bu cür düşünmək heç də doğru
sayılmaz. Cavid haradan mövzu alırsa-alsın, o, şərt deyil, Əsas
məsələ movzunun təhlili, qayənin sinfi mahiyyətindədir. Cavidin
burjua ruhu və məfkurəsindədir. Deyirlər ki, Cavid guya TKnyazU
əsəri yazmaqla inqilabı mövzuata yaxınlaşır, deyirlər ki, Cavid,
nəhayət, bizim inqilab qatarımıza oturdu, amma nədənsə Hüseyn
Cavid qatarımıza minməkçün qonşu, qardaş Gürcüstanı seçmişdir.
Cavid dəli knyazdan dəli xanlara keçməlidir.
Salondan replika:
— “Knyaz” tamamilə xalturadır və arxivə atılmalıdır.
Başqa replika:
— Bəs necə olub ki, bu xaltura səhnəmizə yol tapıb? Qoy teatrın
müdiri cavab versin.
Teatrın müdiri (o, əvvəlki epizoddan bizə tanışdır) qorxa-qorxa
kürsüyə qalxır, dili dolaşa-dolaşa danışmağa başlayır:
—Qlavlitin müdiri Dondarov yoldaşın göstərişiylə “Knyaz”
256