ANAR Əsərlər VI ssenarilər, tərcümələr Bu kitabın çapı Ekson ...

MƏTNLƏR
Ardıcıl olaraq tərcüməylə məşğul olmamışam. 1961-ci ildə böyük
hind yazıçısı Rabindranat Taqorun yubileyi münasibətilə Azərnəşr
onun "Bağban" adlı kiçik kitabını buraxdı. Kitabı rəhmətlik Araz
Dadaşzadəylə mən çevirmişdik. Əsərlərimin 6-cı cildinin bu
bölümünə həmin kitabdan öz tərcümələrimi daxil edirəm.
Daha sonra tanınmış rejissorumuz Tofiq Kazımovun təklifiylə
Şekspirin "Fırtına" pyesini tərcümə etdim və pyesin Akademik
Dövlət Dram teatrında quruluşunu Tofiq müəllim verdi. Bu tərcümə
Əsərlərimin 5-ci cildində dərc olunub. Radioda işlədiyim zaman
ingilis dramaturqu Bernard Şounun "Avqust iş başındadır"
birpərdəlik pyesini, Amerika yazıçısı Selincerin və alman yazıçısı
Borherdin hekayələrini çevirdim. Efirdə səslənən bu tərcümələri heç
yerdə nəşr etdirmədim və onların mətnləri qalmayıb.
Bu cildə saldığım mətnləri isə müxtəlif vaxtlarda çevirmişəm.
Taqorun və A.M.Matutenin yazılarından başqa heç biri indiycən çap
olunmayıb. Dediyim kimi, bu mətnləri müxtəlif vaxtlarda özümçün
çevirirdim. Məqsəd fərqli epoxaların bir-birindən çox fərqli dil,
üslub, təhkiyə vasitələrinin dilimizdə necə səslənməsini, hər
cəhətdən bizdən çox uzaq yazıların Azərbaycan türkcəsində ifadə
edilməsi üçün dilimizin hansı imkanlara malik olduğunu
müəyyənləşdirmək idi. Əlbəttə yazıların mövzusu, mənası da önəmli
idi. Tərcümə üçün mənə bu ya digər cəhətdən maraqlı və əhəmiyyətli
görünən mətnləri seçirdim. Bu mətnlər sırasında bir çox baxımdan
mənə müəyyən təsir göstərmiş üç fəlsəfi cərəyana — Sufizmə, Zenbuddizmə
və Ekzistensializmə aid olan parçaların özəl yeri var.
Oxuculara ilk dəfə təqdim olunan bu mətnlərdən yalnız ikisi
haqqında bir az ətraflı danışmaq istərdim — bu bölmədə verilən ilk
və son nəsr mətnlərini nəzərdə tuturam. İlk mətn dünyanın ən qədim
mədəniyyəti sayılan (eramızdan əvvəl III-IV minilliklər) Şumer-
Akkad ədəbiyyatının nümunəsi -"Həyatın mənası haqda sahibiylə
qulun söhbəti" dialoqudur. Yaxşı xatırlayıram ki, 20-21 yaşında bu
mətni oxuyanda mənə çox maraqlı görünmüşdü və elə o vaxt (ya
bəlkə bir az sonra) dialoqu çevirmişdim.
Bəzən yazıçıya bu ya başqa təsiri yalnız zahiri əlamətlərdə
385