ANAR Əsərlər VI ssenarilər, tərcümələr Bu kitabın çapı Ekson ...

mənim öz filmlərimdir. Peşiman deyiləm ki, bunları etmişəm. Xeyli
vaxt sərf etmişəm. Şübhəsiz, Azərbaycan kinosunda məndən peşəkar,
məndən istedadlı, məndən yaxşı tutalım lap 5, 10, 15 rejissor var. 15
bir az çoxdur, 10 da çoxdur, amma 5 nəfər məndən peşəkarı var.
Amma o filmləri məndən başqa heç birisi çəkə bilməzdi. Nəyə görə?
Cəlil Məmmədquluzadə temasında bundan da gözəl film çəkilə
bilərdi. Üzeyir temasında bundan da gözəl film çəkilə bilər. Amma o
cür ki, düşünmüşdüm o filmləri, (yəni bu filmlər essedirlər) yalnız
mən çəkə bilərdim. Xüsusilə TÜzeyir" filmində həm sənədli
materiala mənim münasibətimi, həm televiziya janrının
xüsusiyyətlərini ehtiva etmək — o cür yalnız mən çəkə bilərdim.
Orada vaxtla manipulyasiya var. Vaxtla oynamaq — geriyə
qayıtmaq, vaxtı saxlamaq, komentariya etmək filan — bütün bunlar
mənimdir — mənim anladığım televiziya janrı var. Mən o ssenarini
ancaq özüm üçün yazmışdım. Çünki o ssenarini götürüb başqa
rejissor çəksəydi, tamam başqa film alına bilərdi. Yenə təkrar
eləyirəm — bəlkə daha yaxşı, bəlkə daha pis, amma mən istəyən film
olmazdı. "Qəm pəncərəsi" filmi də eyni cür. Tutaq ki, başlayaq lap
aktyorlardan. Dostumuz Vaqif Həsənovu Xudayar bəyə çəkmək
istədiyimdə hamı təəccüblənmişdi. Xudayar bəy tamam başqa cür
təsəvvür olunurdu. Amma mən onu o cür görürdüm və indi də
Xudayar bəyi o cür görürəm. Mən demirəm ki, Vaqif o rolu ideal
oynayıb. Halbuki mənim üçün çox məqbuldur, amma mənim
təsəvvürümdə "Danabaş kəndini" oxuyanda mənim gördüyüm
Xudayar bəy məhz o cür obrazdır. Kök, yekəburun, ağzıəyri, zəhmli
filan bir obraz yox, məhz bu cür, içində, daxilində qurumuş (o cür ki,
yaradır Vaqif o obrazı, mənim də xahişim o idi ki, o cür yaratsın)…
içindən çürümüş bir adam obrazı... Həmçinin Məmmədhəsən əmi də
mənim üçün Həsən Məmmədov idi və s. və s. Mərahim də uçitel
Həsənovdur ki var. Yəni onu deyirəm ki, məsələn, başqa rejissor
başqa aktyorlarla işləyə bilər, başqa cür qura bilərdi.
Əlbəttə mənim üçün ən çətin janr nəsrdir. Kinonun bax bu qədər
qalmaqalı var, təşkilati çətinlikləri, maliyyə çətinlikləri, nə bilim,
maşın vaxtında gəlmədi, plyonka vaxtında gəlmədi, bunu məndən
yaxşı bilirsən, amma hər halda evdə sakit oturub bax, bu yazı
masasının arxasında, bu çırağın işığında nəsr yazmaq mənim üçün
kino çəkməkdən min dəfə daha çətin bir sənətdir. Elə bir sənətdir ki,
orda bir sənsən, bir Allah, bir də bütün varlığın. Təkbətək qalırsan
363