ANAR Əsərlər VI ssenarilər, tərcümələr Bu kitabın çapı Ekson ...

duya bilmirdim və Bakıya can atırdım. Atam da görürdü ki, mən də
darıxıram, bacım da, məndən 5 yaş kiçik bacım Fidan da… biz
özümüzə bir yer tapa bilmirdik və atam yəqin ki, bizim başımızı
qatmaq üçün məsləhət gördü ki, heç olmasa burda gördüyünüz
mənzərələr haqqında, oynadığınız uşaqlar haqqında, eşitdiyiniz
sözlər haqqında bir şey yazın ki, belə yol qeydləri kimi bir şeymi,
xatirə kimi bir şeymi (halbuki uşağın nə xatirəsi olar bilər)…
Təəssüratınızı yazın və bir ay biz burdayıq, başınızı bunnan qatın. Və
mən (indi deyə bilmərəm nə cür oldu, hansı impulslardan doğuldu)
Şuşa xatirələrini yox, Amerika həyatından bir pyes yazdım. O pyes
indiyə qədər durur, çox sadəlövh bir pyesdir, o dövrün Amerika
həyatını bizim sovet təbliğatı necə göstərirdisə təxminən bu
təbliğatdan doğulmuş bir əsərdi. Bir istedadlı bəstəkar olur, amma
yaşaya, dolana bilmir, ailəsini saxlaya bilmir, sonra bu gedir, kütləvi
sənət yoluna düşür və bundan sonra əsərləri reklam olunur…
sənətinə xəyanət eləyir, sənətinə xəyanət elədiyi üçün sevimli arvadı
da onu atıb gedir. Çox sadəlövh, çox bəsit və dayaz melodramaydı
bu… O vaxt mənim 13-14 yaşım vardı. Amma mən bu pyesi bir
günə yazıb qurtardım, özü də yazıb qurtarana qədər demirdim ki, nə
yazıram, heç kəsin ağlına gəlməzdi ki, mən bu mövzuda bir şey
yazıram. Şuşada istirahət evində, çəmənlikdə bir stol qoymuşduq
axşamlar çay içərdik, söhbət eləyərdik… mən dedim ki, bir şey
qurtarmışam və başladım onu oxumağa. İndi də öz cəsarətimə
təəccüblənirəm ki, demək 13-14 yaşında uşaq Amerika həyatından
pyes yazır və hər halda tənınmış yazıçılara (atam-anam olsalar da)
əsərini təqdim eləmək cəsarətini duyur… Amma bunu oxudum, çox
diqqətlə qulaq asdılar və oxuyub qurtarandan sonra gördüm ki,
atamın ala gözlərində qəribə bir işıq var. İndiyə qədər üzünün ifadəsi
yadımdadır. Bu həm təəssüf hissiydi, bəlkə də bir fərəh hissiydi, həm
bir sevinc idi, həm də bir təəccüb idi. Və bütün bu hisslərin
nəticəsində onun bir kəlmə sözü oldu ki, "heç nə… sən də yazıçı
oldun!.."
Mənə bax bu sözü dedi. Mən ömrüm boyu bu sözü yadımda
saxladım və bu dəqiqə mənim taleyim həll olundu… Yəni mən bu
gündən sonra bildim ki, yazıçı olmuşam, ya olmamışam, necə
yazıçıyam — yaxşı, pis — bunlar hamısı başqa söhbətlərdi, amma
peşə seçməyim, taleyimin həll olunması, müqəddəratımın həll
olunması, bax bu dəqiqələr baş verdi — 13-14 yaşında. Yəni bu
358