ANAR Əsərlər VI ssenarilər, tərcümələr Bu kitabın çapı Ekson ...

—Gəncliyimdə Sezanın alovlu pərəstişkarıydım. Sezan məni
böyük sənətə daxil edirdi. Onun sistemində mən rəngin, formanın və
məkanın yaxşı təşkil edilmiş tənasübünü tapdım.
Rəssamın emalatxanasındayıq. İndi o söhbətini kadr arxasından deyil,
birbaşa bizə, tamaşaçılara müraciətlə davam edir:
—O illərdə impressionistlərin əsərlərini nümayiş etdirmirdilər.
Leninqradda mən Ermitajın o vaxtkı müdirinin yanına gəldim və
dedim: Sezanı mənə göstər, yoxsa səni öldürəcəm — gülür — Sezanı
göstərdi mənə. 36 altı il sonra Ermitajın indiki mudiri Piatrovski
Bakıya gələrkən onunla görüşdüm. Vaxtı dar olduğundan mənim
emalatxanama gələ bilmədi. Mən ona yalnız işlərimin slaydlarını
göstərdim. O həyəcanlandı və dedi: Nahaq yerə o vaxtkı Ermitajın
divarlarını dağıtmırdınız ki... Demə mənim o vaxtkı müdirə dediyim
sözlər, Ermitajda ağızdan ağıza gəzirmiş. Rəhmətlik akademik
Alpatov mənim işlərimi görəndə soruşdu: — harda təhsil almısınız?
— Ermitajda — dedim. — Bəli, doğrudan da, yaxşı məktəbdir —
dedi — və bu hiss olunur.
Rəssamın emalatxanasında onun işlərini seyr edirik. Sonra bu
kadrlar Afrika heykəllərinin reproduksiyaları ilə əvəz olunur. Rəssam
şərh edir:
—1955-ci ildə ilk dəfə Afrika heykəllərinin reproduksiyalarını
gördum. İndiyə qədər görmədiyim plastika, tənasübsüzlük,
ekspressiya, müxtəlif materialların qarışığı —ağac, ot çəngəsi, əsl
saç, şüşə, sümük, parça — bütün bunların vəhdəti məni öz
mistikasıyla sarsıtdı. Benin tunc heykəllərinin qadın obrazları —
onların dəmbərə gözləri. Elə bil bu dəmbərə gözlərdən onlar öz
cismani varlıqlarından çıxıb azad olmaq, kosmosa uçmaq istəyirlər.
Leninqradda, Dünya etnoqrafiya muzeyində mən okeaniya
heykəllərinə, Sibir masqalarına, şaman döşlüklərinə, Birmanın üç
metrlik rəngli bütlərinə, İranın, Hindistanın, İndoneziyanın rəsm
əsərlərinə, Tibetin ikonalarına, Acantanın freskalarına bələd oldum.
Ekranda adı çəkilən sənət örnəklərinin reproduksiyaları.
Rəssam:
—Bütün bunlar məni sarsıtdı, ovsunladı, təəssüratdan başım
gicəlləndi. Mən min il gözlədiyim Rəng Dünyasına düşmüşdüm.
Akvarel, kağız aldım və günlərlə surətlərini çıxardım, 100 vərəq
vatman işlədim.
Buzovna. Rəssam açıq havada işləyir. Kadrarxası səsi eşidilir:
344