ANAR Əsərlər VI ssenarilər, tərcümələr Bu kitabın çapı Ekson ...

Amma, əksinə, tutalım, "Ağ liman"ın qəhrəmanlarından biri. 37-
ci ildə adamları satan Dadaş yenə işin çəmini tapıb, çox alovlu
nitqlər söyləyəcəkdi, hətta o satdıqları adamlar haqqında xatirələr
yazacaqdı və danışacaqdı… Feyzulla Kəbirlinski bir uğursuz aktyor
kimi təqaüdə çıxıb xatirələrlə yaşayacaqdı. Təhminə yaşaya
bilməzdi. O, orda, elə o dövrdə həlak olur, orda qalmalıydı, çünki o
dövrün riyakarlığı ilə barışmadığı kimi, indikiynən də barışmazdı. Və
bu qəhrəmanlar haqqında düşünəndə mən bunları yaradan haqqında
da, yəni özüm haqqında düşünürəm. Və anlamaq istəyirəm ki,
tutalım, 66-cı ildəki mən ("Molla Nəsrəddin — 66" əsərimin tarixini
müqayisə götürürəm) və 89-cu ilin müəllifi — bu iki Anarın arasında
fərq nədən ibarətdir? "Molla Nəsrəddin — 66"nı yazanda mənim 28
yaşım vardı, illüziyalarım daha çox idi, ədəbiyyatın, sənətin, satirik
sözün nəyisə dəyişə biləcəyinə, dəyişə bilmək qüdrətinə inamın,
ehtimalın daha artıq idi. İndi bütün bunlara inamın, etiqadım daha
azdı.. itkilərim daha çoxdur, illuziyalarım daha azdı…
…Əlbəttə, ədəbiyyatın rolu gələcəkdə də, indi də mübarizə
eləməkdir, amma indi (bəlkə də bu yaşnan əlaqədardı) başıma bir
fikir gəlir ki, həyat dəyişdikcə yaxşılaşmır, durulmur, problemlər
gəlir və o ümidlərnən ki, biz o vaxt yaşayırdıq, o ümidlərin çoxusu,
təəssüf ki, bu gün puça çıxmışdır.
Amma bununla bərabər, yenə də mən bu bədbin nöqtə ilə, bu
bədbin sonluqla fikrimi yekunlaşdırmaq istəməzdim, çünki necə ki,
əkinçi, necə ki, kəndçi quraqlıq da olsa, təbii fəlakətlər də gəlsə,
zəhmətinin bəhrəsini görməsə də hər halda hər il həmin işi yenidən
başlayır, yenidən torpağa ümidnən, bərəkətə ümidnən, məhsula
ümidnən öz əbədi işini görür, eləcə mənəvi sahədə çalışan adamlar
da bədbinlik hissinə qapılmamalı və nəticəsini düşünmədən, aqibətini
düşünmədən, əməyinin hədər və puç olacağını düşünmədən həmişə,
gündəlik ağır zəhmətinə qatlaşmalıdır.
Onu deyə bilərəm ki, mən bütün ömrüm boyu bir əsər yazmışam:
müxtəlf janrlarda olsa da, müxtəlif fakturada olsa da, müxtəlif dövrlərə
hətta xitab eləsə də bu eyni bir əsərdir, insanların mənəviyyatı, insan və
zaman, insanın zaman qarşısında həm acizliyi, həm gücü, insanın
zamana müqaviməti və insanın son nəticədə qalib çıxması haqqında əsər.
377