ANAR Əsərlər VI ssenarilər, tərcümələr Bu kitabın çapı Ekson ...

idi. Kim bilir, Koroğluyçun hansı daha üstün idi. — Misri qılıncmı,
telli sazmı?
Yenə də bayaqkı məclisi — tut ağacının altında toplanmış
adamları görürük. Meydanı dolaşan aşıq indi də "Yanıq Kərəmi"
havasında "Əsli və Kərəm"dən oxuyur. Onu dinləyənlərin içində
gözəl çöhrəli gənc oğlanı və qızı görürük. Aşıq dastandan bir parçanı
nəsrlə söyləyən zaman biz gah onun özünü, gah məclisdəkiləri, gah
da Nizami muzeyində saxlanılan — Əsli və Kərəmə həsr olunmuş
illüstrasiyaları görürük. Bu illüstrasiyalardan biri Kərəmin eşq
odundan alışıb yandığı səhnəni təsvir edir.
Bu illüstrasiyadan həqiqi oda — çöldə qalanmış hündür tonqala
keçə bilərik. Sazda "Yanıq Kərəmi" səsləndikcə, aşıq qədim
hekayətini danışdıqca tonqal da get-gedə yanıb qurtarır, nəhayət
sönür, külü sovrulur və biz iki qəbiri — Kərəmlə Əslinin qəbrini və
bu iki qəbrin arasından çıxmış qaratikan kolunu — Qara Keşişin
rəmzini görürük...
Diktorun səsi:
—Bu torpaqdan çox ustad aşıqlar keçib gedib, özləri yerin altına
köçsə də sözləri, söhbətləri, məhəbbətləri yer üzündə insanlara bir soraq
kimi qalıb. Qoşmalarda, gəraylılarda, təcnislərdə, müxəmməslərdə,
müssəddəslərdə, divanilərdə, gözəlləmələrdə böyük aşıqlar yalnız öz
adlarını deyil, sevgilərinin, butalarının adlarını da əbədiləşdiriblər. Qoşa
adlar yaddaşlarda, könüllərdə əbədi həkk olunub. Əsli və Kərəm, Qərib
və Şahsənəm, Tahir və Zöhrə, Abbas və Gülgəz, Valeh və Zərnigar, Aşıq
Ələsgər və Səhnəbanı... Bircə Molla Cuma yarının adını gizli saxlayıb,
ona İsmi Pünhan deyə müraciət edib.
Gül-gülü, çiçək-çiçəyi çağıran çəmənlikdə gənc gözəl bir qız
çiçək dərir. Həzin saz havasının fonunda Qurbaninin məşhur şeri
səslənir:
Başına döndüyüm ay qəşəng pəri,
Adətdir dərərlər yaz bənövşəni!
Ağ, nazik əlinlə bir dəstə bağla,
Tər buxaq altına düz bənövşəni.
Qurbani der: könlüm bundan sayrıdır,
Nə etmişəm yarım məndən ayrıdır?
Ayrılıqmı çəkib boynu əyridir?
Heç yerdə görmədim düz bənövşəni.
Həmin gənc qız başqa bir qiyafədə, belində səhəng çeşmə
328