ANAR Əsərlər VI ssenarilər, tərcümələr Bu kitabın çapı Ekson ...

"BİZ ONA GÖRƏ YAZMAĞA BAŞLADIQ Kİ,
NARAZIYDIQ…"
Mənsub olduğum yazıçılar nəslini bütünlüklə, bütün mürəkkəbliyi
və əhəmiyyəti ilə əhatə etməyi qarşıma məqsəd qoymuram. Həm də
"nəsil" məvhumunun özü çox qeyri-müəyyən anlayışdır, bu anlayışı
müxtəlif cür yozmaq olar.
Mən ancaq yaxşı tanıdığım bir dəstə ispan yazıçısı haqqında
danışa bilərəm. Bu dəstə sayca kiçik olsa da, siqləti böyükdür. Mən
onlarla birlikdə yaşamış, mübarizə etmiş, ümid bəsləmişəm. Bizi
dostluq və qardaşlıq hissləri bağlayıb. Mən nə tənqidçiyəm, nə
tədqiqatçı, onları mühakimə edə bilmərəm. Onlar mənə çox yaxındır.
Mən özüm də onlardan biriyəm. Mənim məqsədim amansız vətəndaş
müharibəsi illərində və bu müharibədən sonra böyüyüb yetkinləşmiş
bir dəstə oğlan və qız haqqında söhbət açmaqdır. Mən bu
yazıçılardan danışmaq üçün onların uşaqlıq illərinə qayıtmalıyam.
Uşaqlıq bizi daima təqib edir və yazdığım bütün əsərlərdə bunu görə
bilərsiniz. O gün — 1936-cı ilin 18 iyulunda bizim səkkiz-on
yaşımız vardı. Vətəndaş müharibəsi ağır bir yara idi. Bizim nəslin
yazıçı həyatının sağalmaz yarası… Biz uşaq idik, bir qədər ürkək,
narahat və hər şeyə maraq göstərən tamaşaçılar idik. Qarşımızda isə
böyüklərin faciəsi oynanılırdı. 1936-cı ilin 18 iyulundan dünya
gözlərimiz qarşısında dəyişməyə başladı. Bizə sabit görünən varlıq
birdən-birə parçalandı. Biz — bir dəstə uşaq eyvanlardan, pərdəli
pəncərələrin arxasından ürkək-ürkək, heyran-heyran küçələrə, silahlı
adamlara baxırdıq. Onları indiyədək görməmişdik. Bu əsəbi
adamların sifətlərində aclıq və nifrət izləri vardı. Onların tüfəng və
pulemyotları varlı evlərinə tərəf tuşlanmışdı. Əvvəllərdən bizə yaxşı
və pis deyə təqdim edilən şeylər, indi şübhə doğururdu. Həqiqət,
ədalət harda idi? Onları bizə kim göstərəcək? Bütün bu suallar
dəyişməz, sabit, məntiqli görünən keçmiş dünyaya ittihamnamə kimi
səslənirdi. Radionun səsi gecə sükutunu parçalayırdı. Mikrofonlar
qarşısında kişilər, qadınlar sanki eyni bir sözü tələffüz etməkdə bəhsə
girmişdilər, Bu söz bizim üçün təzə və anlaşılmaz idi. Bu —
"azadlıq" — "hürriyyət" sözü idi. Mütəhərrik, amansız, titrək həqiqi
həyat gözlərimiz qarşısında açıldı. Və dərhal bizim qarşımızda
yüzlərlə sual durdu, Nə üçün? Nəyə görə? Nə səbəbdən? Biz anladıq
501