ANAR Əsərlər VI ssenarilər, tərcümələr Bu kitabın çapı Ekson ...

ZİQMUND FREYD
(1856-1939)
Avstriya alimi, psixiatr-həkim,
psixoanalizin banisi
MÜHARİBƏ MÜTLƏQDİRMİ?
ALBERT EYNŞTEYNƏ MƏKTUB
Vena, sentyabr, 1932
Əziz cənab Eynşteyn!
Biləndə ki, mənə Sizi maraqlandıran və rəyinizcə başqalarının da
diqqətini çəkməyə layiq olan bir mövzunun müzakirəsində iştirak
etməyi təklif edirsiniz, dərhal razılaşdım. Elə düşünürdüm ki,
seçdiyiniz mövzuya hər birimiz — fizik ya psixoloq, bu gün nail
olduğumuz biliklər səviyyəsindən yanaşa bilər və beləliklə hərəmiz
bir tərəfdən yola çıxsaq da eyni bir nöqtədə görüşə bilərik. Amma
düzü, məsələnin qoyuluşu məni təəccübləndirdi: Bəşəriyyətin
müharibənin dəhşətli təhlükəsindən xilas olunması üçün nə etmək
lazımdır? İlk anda özümün (az qala deyəcəkdim hamımızın) bu
məsələdə səriştəsizliyimizdən qorxdum, axı müharibənin olub
olmamasını praktik cəhətdən dövlət xadimləri həll edir. Daha sonra
anladım ki, siz məsələni alim-fizik kimi yox, humanist dünyagörüşlü
insan kimi qoyursunuz. Onu da düşündüm ki, məndən konkret
təkliflər gözləmirlər, mən yalnız müharibənin qarşısını almaq
problemini psixoloq kimi dəyərləndirməliyəm.
Siz sözünüzə hüquq və hakimiyyətin münasibətindən başlayırsız.
Yəqin ki, bizim araşdırmamız üçün bu dəqiq başlanğıcdır. Amma
olarmı mən "hakimiyyət" sözünü daha sərt "güc" sözüylə əvəz edim.
Çünki bu gün bir-birinə qarşı duran Hüquq və Gücdür. Hüququn
gücdən yarandığını isbat etmək çətin deyil. Əgər bu işin qaynaqlarına
müraciət etsək, lap əvvəllərə getsək problemin mahiyyətini görərik.
Bağışlayın ki, indi mən hamıya məlum olan və hamının qəbul etdiyi
məsələlərdən danışacam. Belə görünməsin ki, nə isə təzə bir şey
deyirəm, amma toxunduğumuz mövzu bunları deməyi məcbur edir.
Prinsipial məsələ odur ki, insanlar arasında konfliktlər, maraqların
toqquşması Güc vasitəsiylə həll olunur. Bütün canlılar aləmində
461