ANAR Əsərlər VI ssenarilər, tərcümələr Bu kitabın çapı Ekson ...

hamısını, təhlil eləmək, anlamaq, qavramaq, dərk etməkdən ibarət
olsun — bu janrda "Anlamaq dərdi" essesi yarandı. Amma eyni
zamanda mən bu temanı bir səhnə əsəri kimi, Cəlil
Məmmədquluzadənin həyatını və yaradıcılığını (həyatıynan
yaradıcılığı mənimçün bağlıdır) səhnə və kino vasitələriynən açmaq
istədim. Birinci televiziya filmi yarandı — Ramizin rejissurasıynan
— "Dindirir əsr bizi" tamaşası, sonra "Sizi deyib gəlmişəm" teatr
tamaşası Əzizbəyov teatrında qoyuldu, sonra Şəki teatrında və
nəhayət film, onu mən özüm çəkdim ("Qəm pəncərəsi") ikiseriyalı
film. Bununla da mənimçün Cəlil Məmmədquluzadə teması bitmir,
çünki bu temanı açmaq üçün (Cəlil Məmmədquluzadə temasını
deyəndə mən geniş götürürəm, tək bir yazıçının həyatı yox —
ümumiyyətlə epoxa)… onunçün mən bu temanı, bu mövzunu, bu
mövzuda son sözümü demək üçün nəsr şəklində — romanmı olacaq,
"məşhur adamların həyatı" seriyasındanmı bir yazımı, bilmərəm…
nə cür deyim sizə… bir essevari bioqrafiyamı olacaq,
romanlaşdırılmış bioqrafiyamı — hər halda bu janrda da, bu formada
də Cəlil Məmmədquluzadə temasında bir şey yaratmaq istəyirəm,
yazmaq istəyirəm. Dediyim olur ki, eyni mövzuları müxtəlif
janrlarda, sənətin müxtəlif növlərində mənimsəmək, özünçün
anlamaq, dərk etmək — bu da bir növ mənim şəxsi
eksperimentçiliyimdir və bu da mənimçün peşəkarlığa yiyələnmək
formasıdır…
…Burda bir neçə məsələ var, Ramiz… Konkret olaraq kino…
mənim kinoda fəaliyyətim. Mən indi ssenari kursların da oxumuşam,
ssenari yazmışam, başqa rejissorlar çəkiblər və onların içində yaxşı
filmlər də var, məsələn, Arif Babayevin çəkdiyi "Gün keçdi" filmi —
indi də, hətta indi bəlkəm o vaxt çəkildiyi vaxtından daha maraqla
baxılır, bir ovqat var orda, bir əhval-ruhiyə var — filan… Amma
onlar mənim… hətta Arif kimi bir rejissorun bu gözəl filmini, bəlkə
mənim yazdığımdan da gözəl çəkdiyi filmi, hər halda tam mənada öz
filmim saymıram. Əgər kinoda işləyəcəkdimsə, o vaxt filmi öz
filmim saya bilərəm ki, bunu mən tək ssenarist kimi yox, rejissor
kimi də yaradım. Kinoda əsas rejissordur. Bilirsən, ssenari nə cür
olursa, olsun, filmin əsas müəllifi rejissordur. Və mən peşiman
deyiləm ki, "Dantenin yubileyi"ni biz Gülbənizlə bir yerdə çəkmişik
— bu, şərikli malımızdır. Amma iki film ki, mən çəkmişəm — "Qəm
pəncərəsi" və TÜzeyir Hacıbəyov. Uzun ömrün akkordları" — tam
362