Nyakati za Ukweli

Nyakati za Ukweli
na Mungu, na hapo hapawezi kuwa na salama; kwani ni wazi kwamba kama mwamuzi
anakuwa na uwezo, angeweza kuamuru shauri fulani ao imani leo na ingine kesho; kama
ilivyokuwa ikifanyika katika Uingereza na wafalme wa kuachana na wamalkia, na mapapa
wa kuachana na mabaraza katika Kanisa la Roma.”
Kuhuzuria katika kanisa lililosimamishwa ililazimishwa chini ya malipo ao kifungo.
“Kushurutisha watu kuungana pamoja na wale wa imani ya kuachana, yeye (Williams)
aliangalia jambo hilo kama kutendea zambi kwa wazi kwa haki zao halisi, kukokota watu
wasio kuwa wa dini kwa ibada na wasiopenda, ilikuwa ni kukuza unafiki... Hakuna mutu
alipashwa kulazimishwa kuabudu Mungu, ao, akaongeza, kushikilia ibada, kinyume cha
ukubali wake mwenyewe!”
Roger Williams aliheshimiwa, lakini haja yake kwa ajili ya uhuru wa dini haukuweza
kuvumiliwa. Kwa kuepuka kufungwa akalazimishwa kukimbilia kati kati ya baridi ng
zoruba ya majira ya baridi katika poli usiokatwa bado.
“Kwa muda wa majuma kumi na inne,” akasema, “Nikarushwa sana katika majira ya
uchungu, bila kuwa na mkate ao kitanda.” Lakini “Kunguru wakanilisha jangwani,” shimo
ndani ya mti nikaitumia mara kwa mara kuwa ficho.” Akaendelea na ukimbizi wake wa
uchungu katika theluji na mwitu usio na njia hata akapata kimbilio pamoja na kabila la
Wahindi ambao aliopata matumaini na upendo wao.
Akaweka msingi wa jimbo la kwanza la nyakati za kisasa lile lililo tambua haki
“kwamba kila mutu alipashwa kuwa na uhuru kwa kuabudu Mungu kufuatana na nuru ya
zamiri yake mwenyewe.” Jimbo lake ndogo, Kisiwa cha Rhode, likaongezeka na kusitawi
hata kwa kanuni zake za msingi--uhuru wa serekali na wa dini--vikawa mawe ya pembeni
ya Jamuhuri ya Amerika.
Barua ya maagano wa Uhuru
Tangazo la Amerika la Uhuru likatangazwa: “Tunashika kweli hizi kuwa zamiri binafsi,
kwamba watu wote waliumbwa kuwa sawasawa; na kwamba Muumba aliwapa haki fulani
zisizoondolewa; ambazo katika hizo kuna uzima, uhuru, na kutafuta furaha.” Serkali (ya
Amerika) iliahidi heshima ya zamiri: “Baraza kuu halitaweza kufanya sheria hata moja
inayosimamia kwa dini, ao inayokataza uhuru wa dini.”
“Watengenezaji wa Serkali wakatambua kanuni ya milele kwamba uhusiano wa mtu na
Mungu wake unakuwa juu ya sheria ya binadamu, na haki zake za zamiri ya daima... Ni
kanuni yakuliwa ambayo hakuna kitu kitakacho weza kuiondoa.”
Habari ikaenezwa katika Ulaya kwamba kuna inchi ambapo kila mtu anaweza
kufurahiwa matunda ya kazi yake na kutii zamiri yake. Maelfu wakasongana kwa pande za
pwani za Dunia Mpya. Katika miaka makumi mbili kutoka siku ya kufika mara ya kwanza
huko Plymouth (1620), jinsi maelfu mengi ya Wasafiri walikaa katika Uingereza Mpya.
119