t. I (PL 63)

DICTIONES. 290
legati personam putaretur iraplere? Solet virtusquse A pus aftlixit ; postrema est in novercali indignationi.'
innata non fuerit, cura et nutnmentis inslitui, et
transire iu affectum, quod feceris studio falsitatis :
usu lionestatis robur adipiscitur, qui bonum sub
diuturuitate mentitur. Servasse adluic benevolentiam
capliosam, nisi inspexisses Iffidendi callem legationis
clave reseratum. Tale est, ac si agris sub febrium
jactalione languentibus allaturus salutem curator
adveniat, et animam in penetralibus suis sub medi-
cinali specie exclusurus inquirat : quis, rogo, buic
non pandat secrela vitalium, et in quibus adiiuclocis
vigor subsistat, annuntiet? facilis exstinguendi mi-
nistratur occasio illi a quo sanitas postulatur. Sic te,
inipurissime hominum, adversus nos intimorum re-
seratione munivimus. Es vestro nunc, cognitores.
necis exsecutio. Vellem in accusatione, judices, diu
tius immorari, nisi facinorosse poenam prolixioi
lingua differret. Nolumus quas peroranti conceditis,
utaddicenda in luce mereatur inducias. Quotiens,
sceleslissima feminarum, subdolis privignum fovisli
complexibus matrem raenlila? quotiens ionoxiis po-
tionibus egisti, ut dc manu tiia mortem securus
acciperet? Captata sitis, tempus et bibendi neces-
sitatem forte ut citius lelhura porrigeres, exorabat :
habuisti miserioordis opiniouem ;privigni desideriis
obsequendo : quotiens matrum loea tenuisti, ui
novercam tutius eshiberes? Solet, libertatis pra;sules,
in conjugali consortio unius sobolis ut commune
pignus attendi, dum affectio quam pater obtinuil
pendet arbitrio, si qui peccatis vicit universos, non " transit ad fllium : decedentibus matronis, viroru
debet omnes reos superare suppliciis. Nascituras in
posterum culpas iucidite : eveniet ex unius crucialu
generalitatis emendatio. Genus pietatis est, circa
hostem patriaj esse districtum, ne dum persona;
parcitis, ad incrementum vitia provocetis.
DICTIO XV.
Iji novercam, qux cum marilo 'privigni odia suadere
non possel, ulrisque venena porrexit.
COSTROVERSIA SECUND.i.
Adest, judices, noverca, quae ut satisfaciat odiis,
ne _privignus evaderet,
noa parcit alfectibus : quam
elegit miscere ejus casibus, quem dilexit : qus8 sae-
providentia, dum ad educandam posteritatem cura-
rumparticipes quajrunt, sic novercas invemunt.Siepc
tamen sub hoc vocabulo mater accedit, eo cautioi-
circa germen alienura, quo sollicitius nomen tragicum
vult vincere. Genitrioem munit securitas, ei
sacramentum nominis sui : quffi etiam misericorditer
creduntur irasci. Vestras, infausta, blanditias jure
respuimus, quibus per fucum malitiae interua vestitis.
Erubesco, cognitores sanctissimi, damnatani
meritis suis diuturna impugnatione sustenlare :
noii
est anceps sententia, quam labore suspendo. Utinam
exquisitis effugetur de luce cruciatibus, et
lentis secta vulneribus esistat superstes corpori suo !
vissimarum raore belluarum, de confusis mortibus q non uno tempore de propriis sedibus noceas anima
tesseram fecit, dignos lethi forte festimans, quicuu-
que cum inimico illius potuere trucidari. Ruptis
repagulis accepit furor ejus exercitium, quasi neci
deputatum perimens quidquid occurrit. Generalitati
perniciosa esse desiderans, nisi defecissent toxica
adhuc ira crescebat : liausta sunt'a duobus venena
qua; reperit : quod in aliorum servaretur exilio
nou remansit. Heu! quemadmodum gemuit defectum
poculi, cum cadavera pauca conspiceret, indignata
sibi quod de funeslo liquore plus defunclis, quam
quod occideret, dedit. Quassivit de exstinctorum visceribuspretium
mortisaliena;, silicuisset, abstrahere;
ut plurimis per guttas fata dispergeret, utaniraarum
penetralia virus nobile possideret. Aute experimentum
perniciosus effundebaturhumorinpooulum:fecit q
eam quid perdidisset, agnoscere, postquam de succis
abundantibus paucos exstinxit. Ubinam gentium fuit
animus conjugalisdiligentiae? ubi marilalis sacramentnm
copulfe? Plus egitprivigui, quam tori recordatio :
dum immanitati obsequitur, effugatus est viri pra;-
sentis alYectus : credidit in quocunque vivente pri-
.
vigni remanere posse substantiam. Lucem voluit
profanaconfundere,ethumani generismessemmundo
labente succidi ; quidquid in occasum potuit ire
prcecipitans veternis Erobi legibus diem nostrum
cupiens scelerata submittere : ne illam vel post in-
fernaodiosus inspioeret. Quantisgradibus et profectu
scelerum ad venena desceudit ? Diu exitium distulit,
quod aliquando in tormentis constituto ingessit vice
beneflcii. Ante flagris, fame, frigore inimioum cor-
vellatur. In affectum reducilur puritas, quotiens ge-
neralitatis oculosexpiaveris oruce noxioruni.
DICTIO XVI.
Iii eum qui prxmii nomine vestalis virginis nuptias
postulavit.
COiNTROVEBSI.i. lERTIA.
Creditis, judioes, pcr hunc victoriis lamentamisceii
et triumphorum saporem displioere de pra?mio? ses-
tiraatis offendi deos in eft^ectu rerum, et deduci ad
pcenitentiara numina, qua; votajuverunt ? Adest liomo
nequissimus, qui gemere nos iuiperat, quod patrianostraj
vicit inimicos ; qui consummatis prceliis, dum
laboris pretium flagitat, et hostes et bella commen-
dat : qui exhaustaputat laboris esse suffragia, nisi
qusiratis coelicolis conferunlur :
ut possitcivitas ejus
perdere, quod per ipsum creditur acquisisse. Confidit
genium bellatoris pictis tabulis et imaginibus non te-
ueri ; nec requirit ut servetur saaculis aere formatus :
sola opinatur esse gaudia, quibus evenit munus
aJulterii. Si ad lioc te oasibus obtulisti, at pro sudore
tuo nominari pudeat quod requiris, nos non
possumus scortis debere quod vicimus. Non pro
amore bella gessisti, quipost adver.=arios in civilalis
medio cum pudore congrederis : sine cauja hotej
depulisti, qui eorum vicibus fungeris in triumpho.
Habuimusstatum honestatis liberum, dum oasibus
subjacemus : fugienda est virorum fortium felicitas,
per quam jungimur miseriis subditorum. Etenim,
curia; lumina, per minutias scelerura hunc opinamur