t. I (PL 63)

999 APPENDIX AD LIBROS DE CONSOLATIONE PHILOSOPIII/E. 1000
Masla] Tristis, qiiod inclusa non possil evolare.
Silvis] ad silvas. et silvaruni desiderio.
Validis] Per virgas naturalem vin ea quae dixit
confirmat.
Quondam] Aliquando.
Acta] Mota, incurvata.
Pronum] Inclinatum.
Flectit] Flecti patitur.
Hanc] Virgam.
Recto] Erecto ut ante incurvationem. Consimili-
ter dixit Horatius in Epistolis :
Naturam expellas fiirca, tamen usque recurrit.
Ducta (ut videlur) a ramis metapliora, qui furca torquentur
alio quam natura posuerat. Qua sublata,
rursum vergunt eodem quo prius.
Cadit] Occidit. Addit solis esemplum, ex orlu in
occasum tendentis, et rursus clara nobis per inferius
hemisphaarium in orientem recurrentis.
In Hesperias undas] In Occidenlalem oceanum. Lo-
quitur more poetarum ex vulgi opinione.
Repctunt] Concludit, universali sentcntia, res
omnes in naturalem originem reverti, et suo quamque
reditu delectari, ut dixit ille :
Ortus quceque suos repetuut, matremque requirunt.
Cum igitur hominis animus sit a summo bono crea-
tus, beari non potest, nisi divina gratia ei reconci-
lietur, et in id per ipsum reducatur.
Nisi quod fini junxcrit ortum] Nisi ei quod natu-
A tione perfectum prsestent : nec veram suflicientiam
quam promiltere videnlur, cuiquam mortalium affe-
rant.
Afftuebas] Abundabas.
Confadit] Perturbav.it.
Quin] Ut non.
Aliquid semper angeret^ Ob aliquid semper turba-
rer. Divus Ambrosius in sexto libro Hexaemeron :
Divitiae ut epulis ventrem, ita animum curis sollicitu-
dinibusque distendunt.
lUius] Quod aberas.
Hujus] Quod aderat.
Usquequaque] Omnino. Usquequaque significat
omnino, passim, assidue, semper, quasi in unoquo-
que loco, sive unoquoque terapore. Cicero Treba-
tio : Usquequaque sapere oportet.
Quidni] Cur non.
Atqui hoa quocjue] Probat pecuniam facile invitis
dominis auferri posse.
ValeHtioi^'] Potenlior.
Forcnses querimonix\ Querelas quae in foro judi-
ciario fiunt; subaudi sunt.
Nisi] Subintellige ex eo quod pecunia; ereptee a
nolentibus, ab invitis possessoribus vel vi, id est,
violentia, vel fraude, dolo malo repetuntur.
Egebit igitur] Satyrographus :
Misera est niagni custodia census.
invidiosa; sint divitise, laboriosa
Strabotlib. is : Cum
est carum custodia, etiamsi cuipiam numini attri-
ralem et originis suse proprium fineni fuerit asse- C butae consecrataique fuerint.
cutum.
Quis autem modus] Ostendit divitiis non auferri
Sui\ Naturffi suae.
indigenliam, sed tantum consolari, et relevari uon-
Orbem] Circuitum.
IN PROSAM III.
Hactenus disseruit ab omnibus hominibus naturali
intentione summum bonum peti, tametsi ubi positum
sit, non omnes consentiant, aliis in dignitate,
aliis in potentia, aliis in nominis celebritate, aliis
in gaudio et Isetitia. Nunc in horum nullo summum
illudbonum, veramque beatiludinem inveniri disputat
: primum luculentis rationibus docens, divitias
hominem beatum non efficere.
Vos quoque, o terrena] Prosime de sole dedit
exemplum, quem cum ccelis Platonici ccelestia dise-
runt animalia. Continuans igitur sermonem, subdit:
Vos etiam, homines tcrrena animalia, somniaiis]
Id est, quasi per somnium videtis.
Vestrum principium] Id est Deum creatorem et
sumraum bonum.
Licet] Quamvis.
Tenui imagine] Exigua cognitione.
Prospicitis] Procul aspicitis.
Eo] .Ob id, quia summum bonum qualicunque
cognitione prospicitis, sed non perspicaci.
Adeptione] Comparatione.
Liquido] Mauifeste, evidenter.
Species] Apparentia.
Primum] Arguit opes non conferre beatitudinem,
60 quod nec statum omnium bonorum eongrega-
nihil.
Consolari] Relevari. Consolor verbum commune
est. Dicimus enim consolor te. Cicero Familiarium
Epistolarum libro quinto : Etsi egomet qui te conso-
lari cupio, consolandus ipse sum.
Taceo quod cle naturx] Pulcherrima sententia esl.
Seneca : Potius escitandus ex somno, et vellicandus
est animus admonendusque naturam nobis minimum
constituisse. Nemo nascitur dives, quisque erit in
lucem, jussus estlacte et panno esse contentus.Idem :
Panem et aquamnatura desiderat. Ad hsecnemopau-
per est, inter quse quisque desiderium suum clausit,
D cum ipso Jove de fclicitate contendat. Libitum est
nobis hoc loco subjicere Claudiani poetae versus in
avarumRufinum, non minusutiles quam luculentos :
Quo, Vesane, ruis ? teneas utrumque licebit
Oceanum, laxes rutilos tibi Lydia fontes,
Jungantur solium Cyri Crcesique tiarae,
Nunquam dives eris, nunquara satiabere qusestu.
conteutus honeslo
Semper iuops, quicunque cupit :
Fabricius parvo, spernebat munera regum,
Sudabatque gravi consul Seranus aratro :
Et casa pugnaces Curios angusta lenebat.
Haic milii paupertas angustior, hcec mihi tecta
Culminibus majora tuis : tibi quoerit inaues
Luxuries nocitura cibos, mihi douat incmptas
Terra dapes, rapiunt Tyrios tibi vellera succos,
Et picturata; saturantur murice vestes.
Hic radiant flores, et prati viva voluptas
Ingenio variata suo, fulgentibus illic
Surgunt fulcra toris : hic moUis panditur herba
SoUicitum curis non abruptura soporem.
Turba salutantum laetastibi perstrepit tedes.