t. I (PL 63)

1067 APPENDIX AD LIBROS DE CONSOLATIONE PHILOSOPHI^. 1068
condidit Deics, nec ad virlutes, nec ad vitia necessitate A Boetiante dubitationi se accingit, qnse est, an de in-
trahimur. Alioquin ubi 7iecessitas est, nec damnatio, certis ulla possit esse praescientia, cum scientia nihil
nec corona est. Sicut in bonis operibus perfector est
Deus (non est enim volentis, neque currentis, sed mise-
rentis et adjuvantis Dei [Rom. ix\ ) ut pervenire valeamus
ad calcem, sic in malis atque peccatis semina
nostra sunt incentiva, et perfectio diaboli, cum viderit
nos super fundamentum Christi sedificare fenum,
ligna, stipulam (I Corinth. iii), tunc supponit incen-
dium.
Quod ita demum] Quod Boetius liberum arbitrium
perProvidentiam nobis auferri suspicabatur, ejusmodi
ratione coUigit : Quidquidest futurum, autnecessario
est futurum, aut contingenter. Si necessario, perit li-
bertas arbitrii. Si contingenter, qui potest esse prse-
scientia, cuni de contingentibus non sit scientia, sed
magis conjectura? Primumigitur incipit Philosophia
ostenderepraescientiamfuturis rebus necessitatem noa
imponere, deinde probatde contingentibus et incertis
certam apud Deum esse posse prascientiam.
Quxro enim'] Hoc loco Philosophia tuetur aliquo
modo rationem eam quam supra Boetius omnino im-
probavit, non eo futura evenire quod Deus ea prsevi-
dit, sed quia futura sunt, Deum prrevidisse. Hkc ratio
bona est in eo quod liberum arbitrium a necessitate
vindicat ; verum inhoc falsa, quod futura praescientiai
causam ponit.
Quse quia prsescientiam] Sensus est, Qusero ex te,
Severine, cur illam solventium rationem minus efficacem
piites, an ideo quod prsescientiam futuris rebus
causam necessitatis esse non existimes : verum age
modo si necessario res futuras sentis, unde trahis
istius causara necessitatis, nisiex prasscientia? Si igi-
tur tibi deraonstravero hanc praj.notionem divinam
non imponere futuris necessitatem, [quod et tute
]>aulo ante fatebaris, nihil erit quo liberumarbitrium
impediri putes.
Quantum ad hoc attinet] Id est ad hanc conclusionem,
qua?ait praescientiam esse necessitatis futurorum
causam.
Sed prxscientia, inquies] Tacitee questioni occurrit,
Si forte Severinus objecisset hunc in modum : Esto
ut nuUasit futuris ex praescientia neeessitas, est tamen
signum ea necessario esse futura. Huic Philo-
sophia sic respondet. Pari ratione etiam si nulla
foret prajuotio, necessarius futuri constaret eventus.
Cujus rei ratio heec est. Signum non efficit rem eam
cujus est signum, sed tantumquid sit ostendit. Verbi
gratia : llederaante cauponam suspensa vinum ve-
nale signifieat, non efficit ut id sibi venale habeatur.
Quasi vero] Sensus est, Non laboramus an eventura
sint quae praesciuntur, sed an suapte natura ut eve-
niant necessitatis aliquid patiantur.
Sed hoc, inquies] Solvit eam dubitationem Philoso-
phia quam Severinus supra his verbis proposuit. Si
quid ita futurum est, ut ejus certus ac necessarius
non sit eventus, id eventurum esse prajsciri quipote-
rit?
Cujus erroris causa] NuncPhilosophiatoIIendsealteri
nisi certum comprehendatur. Proinde si incerta pro
certis praevideantur, id non esse praascientiam, sed
opinionis caligiuem putat. Diluens autem haec objecta,
Piiilosophia dicit hujus erroris causam esse quod
opinamur omnia quae cognoscuntur, suapte natura,
non vi aut facultate cognoscentium, comprehendi,
quod falsum est. Si enim cognitio rei quidem quae
cognoscitur, non autem cognoscentis facultatem se-
queretur, res ab omnibusuno eodemque modo cogno-
scerentur, neque foret divinte humanaeque intelligentia;
discrimen ullum, quod quani sit falsum quis non
videt?
yy llle] Visus.
Eminus] E longinquo.
Jactis] Emissis. Hoc loco Platonis opinionem sequitur,
cui reclamat Aristoteles : quem impudentissima
theologistarum turba contra veterum eorumdemque
doctissimorum theologorum sententiam nihil verita
est in ccelum reeipere. Sed supra hoc alibi commo-
dius. Stoici causas esse videndi dicunt, radiorum ex
oculis in ea quK videri queunt emissionem, aerisque
simulintentionem. Democritus et Epicurusopinantur
perimaginuminsertusvisualerapotentiamaccidere,ra-
diosque quosdam ab oculis exertos, simul atque sub-
jectse rei institerint, rursus in eosdem redire inserta-
rique. Arisloteles acutissimo vir ingenio, sed Platone
inferior, esistimat visionem fleri rei visibilis specie-
C rum intra oculos receptu. Empedocles imaginibus
radiosimmiscuit,idqueconjunctimimaginisradios vo-
cavit. Hipparchus autumat ab utroque oculo ad corporum
lineamenta exporrectos, perinde atque manuum
admotu corpora summa pertrectante apprehensionem
eorum ad visualem vim referre. Plato per
corradiantiam visum fieri existimat, lumine ab oculis
quidemexertoadaliquantum intervalli per cognatum
sibi aerem effluente, a corporibus vero illato occursante
illi,aeremqueintermediumdift'usum amolituque
facilem cum visualiigne intendente. Haec enim dicitur
corradiantia Piatonica.
Hic] Tactus.
Orbi] Corpori rotundo.
Intelligentia] Intelleotus incorporeus et a materia
sejunctus. Exemplis ostendit in cognoscendo omnia
suapte potius facullate quam eorum quw cognoscun-
tur uti.
IN METRUM V.
Hoc carmine Glyconico Stoicos erroris jam dicti
seminatores, puta quod res ex sua potius naturaquam
cognoscentium facultate comprehendantur, acriter
incessit Philosophia, eorumque opinionem confutat.
^.iebaut ii cognitionemsolumab exteriorum corporum
similitudinibus animoimpressisperflci. Quodsiverum
foret, mens pateretur ab externis rebus, sed in con-
fessoest apudomnes qui recte philosophantur, intel-
lectum 'esse activum, mentemque, quando intelligit
agere, nonpati.